W niedzielę,12 maja na Litwie odbyły się wybory prezydenta oraz referendum w sprawie podwójnego obywatelstwa.
Kandydatami byli: Gitanas NausÄ—da ubiegajÄ…cy siÄ™ o drugÄ… kadencjÄ™; Andrius Mazuronis (Partia Pracy), Giedrimas Jeglinskas (Unia Demokratyczna „Vardan Lietuvos” partia byÅ‚ego premiera Skvernelisa), Dainius Žalimas (Partia WolnoÅ›ci), urzÄ™dujÄ…ca premier Ingrida ŠimonytÄ— (ZwiÄ…zek Ojczyzny-ChrzeÅ›cijaÅ„scy Demokraci Litwy), Eduardas Vaitkus, populistyczny prawnik Ignas VÄ“gÄ—lÄ— i Remigijus Žemaitaitis.
Frekwencja w wyborach prezydenckich była wyższa niż w roku 2019. Do głosowania przystąpiło 59,37 proc. uprawnionych. Pięć lat temu było ich 57,37 proc.
W 12 z 60 litewskich gmin gÅ‚osowaÅ‚o na ponad 60 proc. wyborców. Najbardziej aktywni byli mieszkaÅ„cy Neringi, Birsztan, PoÅ‚Ä…gi, miasta i rejonu Kowna oraz miasta Wilna.
Ze wstÄ™pnych danych Centralnej Komisji Wyborcza (CEC) wynika, że na pierwszym miejscu znajduje siÄ™ Gitanas NausÄ—da, który zebraÅ‚ 44,60 proc. gÅ‚osów. Ingrida ŠimonytÄ— jest na drugim miejscu z 19,87 proc. Trzeci Ignas VÄ“gÄ—lÄ— z 12,45 proc., czwarty Remigijus Žemaitaitis – 9,37 proc., piÄ…ty Eduardas Vaitkus – 7,39 proc. szósty Dainius Žalimas – 3,55 proc. siódmy Andrius Mazuronis – 1,40 proc., a na ósmym miejscu jest Giedrim Jeglinskas z 1,36 proc.
Tak więc, za dwa tygodnie, 26 maja, dogrywka. Zmierzą się urzędujący prezydent i premier. Wygląda na to, że Gitanas Nausėda ma wielkie szanse na drugą kadencję.
W 2019 roku także w drugiej turze zmierzyÅ‚ siÄ™ z IngridÄ… ŠimonytÄ— i wygraÅ‚. Gitanas NausÄ—da otrzymaÅ‚ wówczas w II turze gÅ‚osowania 65,86 proc., a Ingrida ŠimonytÄ— - 32,86 proc. poparcia obywateli.
ByÅ‚a minister finansów Ingrida ŠimonytÄ— zostaÅ‚a premierem w 2020 r. po nieudanej kampanii prezydenckiej w 2019 r.
Gitanas NausÄ—da
Popularny urzędujący Gitanas Nausėda był faworytem w wyścigu do kolejnej pięcioletniej kadencji.
Do jego gÅ‚ównych przeciwników należy populistyczny prawnik Ignas VÄ—gÄ—lÄ— i premier Ingrida ŠimonytÄ—.
NausÄ—da, to byÅ‚y bankier, umiarkowany konserwatysta, który tydzieÅ„ po niedzielnych wyborach skoÅ„czy 60 lat. Jest zdecydowanym zwolennikiem Ukrainy, a stanowisko to podziela wiÄ™kszość spektrum politycznego. Za jego kadencji Litwa udzieliÅ‚a schronienia wielu osobom, które uciekÅ‚y przed autorytarnymi represjami na sÄ…siedniej BiaÅ‚orusi i nasilonymi represjami w Rosji.
- Jest postrzegany jako „bezpieczny wybór dla wyborców niemal wszystkich przekonaÅ„ ideologicznych” – powiedziaÅ‚ Tomas JaneliÅ«nas, analityk w Instytucie Stosunków MiÄ™dzynarodowych i Nauk Politycznych Uniwersytetu WileÅ„skiego.
Do gÅ‚ównych zadaÅ„ prezydenta w systemie politycznym Litwy należy nadzorowanie polityki zagranicznej i bezpieczeÅ„stwa oraz peÅ‚nienie funkcji najwyższego dowódcy siÅ‚ zbrojnych. Te obowiÄ…zki i strategiczne poÅ‚ożenie kraju na wschodniej flance NATO w obliczu wiÄ™kszego konfliktu geopolitycznego miÄ™dzy RosjÄ… a Zachodem zwiÄ™kszajÄ… tÄ™ rolÄ™ pomimo stosunkowo niewielkich rozmiarów Litwy.
Referendum
W niedzielnym pytano, czy należy zmienić konstytucjÄ™, aby umożliwić podwójne obywatelstwo setkom tysiÄ™cy Litwinów mieszkajÄ…cych za granicÄ….
Obywatele Litwy, którzy przyjmujÄ… inne obywatelstwo, muszÄ… obecnie zrzec siÄ™ obywatelstwa litewskiego, co stwarza zagrożenie dla narodu, którego populacja spadÅ‚a z 3,5 miliona w 1990 r. do 2,8 miliona obecnie.
JeÅ›li wiÄ™kszość bÄ™dzie „za”, parlament bÄ™dzie mógÅ‚ zmienić konstytucjÄ™ z 1992 r., tak, aby osoby, które nabyÅ‚y obywatelstwo litewskie przez urodzenie, mogÅ‚y je zachować, jeÅ›li nabÄ™dÄ… obywatelstwo innego kraju „przyjaznego Litwie”.
Podobna próba zmiany ustawy zasadniczej nie powiodÅ‚a siÄ™ w 2019 r., gdyż frekwencja nie przekroczyÅ‚a wymaganego do ważnoÅ›ci 50% zarejestrowanych wyborców.
W chwili pisania tekstu nie były jeszcze znane wyniki obecnego referendum,
WYG
Na fot: Gitana Nauseda. Fot: profil społecznościowy
