Na spotkaniu w Ministerstwie Edukacji, Nauki i Sportu Republiki Litewskiej z udziałem szefa Konsulatu Republiki Litewskiej w Sejnach Genadijusa Mackelisa, przedstawicieli społeczności litewskiej z naszego regionu oraz kierownictwa Fundacji biskupa Antanasa Baranauskasa w Sejnach postanowiono kupić budynek w Suwałkach i założyć w nim szkołę litewską.
Tę decyzję litewskiego ministerstwa zatwierdził 20 grudnia br. również rząd Republiki Litewskiej.
Litewska szkoła od września 2023 roku
Zatem finansowanie utworzenia oraz funkcjonowania litewskiej szkoły w Suwałkach spocznie na barkach litewskiego rządu. Koordynować utworzenie litewskiej szkoły w Suwałkach będzie zaś Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu Republiki Litewskiej.
Planuje się, że szkoła podstawowa mogłaby rozpocząć działalność w 2023 roku. Oczekuje się, że pierwszoklasiści rozpoczną pierwszy rok szkolny od września przyszłego roku, a szkoła będzie konsekwentnie się rozwijać w przyszłości.
- Chociaż w Suwałkach mieszka około tysiąca Litwinów, wielu z nich to młode rodziny, a ze względu na zmiany na rynku pracy przybywa ich jeszcze więcej, ale do tej pory dzieci nie miały możliwości uczyć się w języku litewskim. Społeczność litewska w Suwałkach rośnie, bardzo ważne jest zapewnienie dzieciom rodzin litewskich możliwości nauki w języku ojczystym, rozwijania postaw obywatelskich i wzmacniania tożsamości narodowej. Dlatego litewska szkoła jest niezbędna w tej rosnącej społeczności litewskiej - mówi minister edukacji, nauki i sportu Republiki Litewskiej Jurgita Šiugždinienė.
Obecnie dzieci z litewskich rodzin w Suwałkach chodzą do różnych suwalskich szkół i przedszkoli, ale są rozproszone w różnych placówkach. Ok. 30 dzieci z litewskich rodzin uczy się, po obowiązkowych zajęciach szkolnych, języka litewskiego w dwóch suwalskich szkołach. Po utworzeniu szkoły wszystkie byłyby w jednym miejscu, uczyłyby się większości przedmiotów po litewsku, podobnie, jak w placówkach oświatowych w Puńsku, czy litewskiej szkole ”Ziburys” w Sejnach.
- Planuje się, że po zakupie i odpowiednim wyposażeniu budynku, mogłoby się w nim pomieścić nie tylko litewskie przedszkole i szkoła podstawowa, ale żłobek, litewskie zespoły artystyczne, suwalski oddział Stowarzyszenia Litwinów w Polsce. W pełni zaspokoiłby potrzeby edukacyjne i kulturalne Litwinów mieszkających w Suwałkach - głosi komunikat Konsulatu Republiki Litewskiej w Sejnach.
Prawie 700 tys. euro na zakup budynku
W tym roku Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu Republiki Litewskiej przeznaczy pieniądze na pokrycie części kwoty za zakupiony od prywatnego właściciela budynek z przeznaczeniem na litewską szkołę. W sumie na zakup budynku szkoły litewski resort edukacji przeznaczy w tym roku 525 tys. euro, a łączna wartość transakcji to 689 tys. euro. Kwota ta pochodzi z zaoszczędzonych środków, które zostałyby przeznaczone na sfinansowanie edukacji działającego na Białorusi Liceum w Polesiu. Jak już zapowiedziano, Białoruś zamknęła od września br. szkołę litewską w Polesiu, jednostronnie rozwiązując umowę między krajami o współpracy w dziedzinie edukacji.
Pieniądze na zakup budynku szkoły i działki zostaną przekazane Fundacji biskupa Antanasa Baranauskasa w Sejnach. Fundacja ta będzie jednocześnie założycielem szkoły.
Litewskie przedszkole
Na razie, od sierpnia 2020 r., w Suwałkach działa litewskie przedszkole i grupa przedszkolna. Litewskie przedszkole zostało założone przez Fundację im. biskupa Antanasa Baranauskasa „Dom Litewski” („Lietuvių Namai”). Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu przeznaczyło środki finansowe na remont i wynajem pomieszczeń. Obecnie do przedszkola uczęszcza 25 dzieci, powstały dwie grupy - trzylatki i czterolatki. Planuje się, że od września przyszłego roku do przedszkola będzie uczęszczać 30 dzieci.
Przedszkole znajduje się w nowym ( zbudowany w 2019 roku) budynku, w wynajętych od prywatnego właściciela pomieszczeniach ( 137 m2) w centrum starego miasta. Ma nowe wyposażenie,
Przedszkole realizuje wszystkie programy zgodnie z polskim prawem oświatowym. Ponadto są różne dodatkowe zajęcia, jak nauka języków obcych, kreatywności, kooperacji, zajęcia kulturalne, itp. Przedszkole zapewnia też wyżywienie, ma własną kuchnię.
Przedszkole pracuje w godzinach 7.00 – 17.00, jest bezpłatne. Nie płaci się także za wyżywienie. Oczywiście, rodzice mogą je wspierać finansowo w celu zakupu szeroko pojętej bazy edukacyjnej.
Funkcjonowanie przedszkola finansuje litewskie Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu. Dyrektorem placówki jest Jolanta Malinowska - Wiktor, przewodnicząca Wspólnoty Litwinów w Polsce.
Starania o Centrum Edukacji i Kultur suwalscy Litwini rozpoczęli wiosną 2018 roku.
Podobnie jak Polacy na Litwie, tak samo Litwini w Suwałkach chcieli mieć możliwość kultywowania swojej kultury, nauczania swoich dzieci w ojczystym języku.
Przewodniczący litewskich organizacji działających na Sejneńszczyźnie i Suwalszczyźnie zwrócili się już pod koniec marca 2018r. do prezydenta Suwałk o pomoc w tworzeniu litewskiego Centrum Oświaty i Kultury, a w szczególności przyznania na ten cel odpowiednich pomieszczeń.
Do wniosku dołączono deklaracje kilkudziesięciu litewskich rodzin z Suwałk, chętnych do posyłania swych dzieci do takiej placówki oświatowej.
Poparcie Wilna
Ideę utworzenia w Suwałkach litewskiego Centrum Oświaty i Kultury w Suwałkach mocno popierał ówczesny premier Litwy Saulius Skvernelis, który rozmawiał 15 sierpnia 2018r. z władzami miasta, a potem, 31 sierpnia w Wilnie, z polską minister edukacji, a 5 września, w Krynicy, z premierem Mateuszem Morawieckim.
Premier Morawiecki, podczas spotkania z premierem Litwy w Krynicy w wrześniu 2018 roku, miał obiecać pomoc w znalezieniu w Suwałkach dla potrzeb Centrum odpowiedniego budynku, jeżeli nie zasobów komunalnych, to z rezerw państwowych. Nie znalezione jednak pomieszczeń ani z zasobów państwowych, ani komunalnych.
Ostatecznie mniejszość litewska w Suwakach sama znalazła pomieszczenia w prywatnym budynku.
Poparcie wojewody
W tym roku przedstawiciele władz Republiki Litewskiej kilkakrotnie już interesowali się sprawą litewskiej szkoły w Suwałkach. W czerwcu br. wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski gościł w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim szefa Konsulatu Republiki Litewskiej w Sejnach Genadijusa Mackelisa. Podczas wizyty podniesiono m.in. kwestię suwalskiej szkoły.
Mówiąc o litewskiej mniejszości narodowej w Polsce, szef Konsulatu zauważył, że choć liczba jej członków w kraju jest bardzo niewielka, udało się zachować język, tradycje i skromny system edukacji. Według niego, należy podejmować wspólne wysiłki, aby zachować i wspierać tę mniejszość narodową. Przedszkole w Suwałkach działa pomyślnie, ale pilnie należy zająć się kwestią powołania szkoły litewskiej.
Jak z głosił komunikat Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego, Litwa zabiega między innymi o to, aby w Suwałkach - na wzór Domu Kultury Polskiej w Wilnie - powstało Centrum Kultury Litewskiej w Suwałkach.
- Z mniejszych ośrodków w tym rejonie duża część osób przemieszcza się chociażby do Suwałk, dlatego postulatem jest również, by to szkolnictwo w Suwałkach rozwijać. Mówię tu już o poziomie szkół podstawowych czy średnich - tłumaczył wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.
Wojewoda B. Paszkowski zaznaczył, że dobrze zna problem szkoły litewskiej w Suwałkach. Gdyby tylko była taka możliwość, aby przydzielić taki budynek lub działkę litewskiej mniejszości narodowej, poparłaby taką decyzję.
Ostatecznie, podobnie, jak w przypadku przedszkola, mniejszość litewska w Suwałkach sama znalazła odpowiedni budynek. Ciężar finansowy funkcjonowania placówki wziął zaś na siebie litewski rząd.
Litewskie szkoły za granicą Litwy
Obecnie istnieje łącznie siedem litewskich szkół formalnych na Łotwie, w Polsce, Niemczech i Rosji, a także sekcje litewskie w szkołach europejskich w Brukseli i Luksemburgu. Państwo litewskie przyczynia się do utrzymania litewskich szkół formalnych za granicą – przeznacza środki na organizację procesu edukacyjnego, mianuje nauczycieli, wypłaca im pensje lub zasiłki na oświatę litewską itp. – informuje litewskie Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu.
WYG
Na fot: Spotkanie w Ministerstwie Edukacji, Nauki i Sportu RL; Przedszkolaki z litewskiego przedszkola w Suwałkach.
Źródła: Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu RL; Konsulat Republiki Litewskiej w Sejnach
