11 stycznia obchodzimy Dzień Wegetarian – ludzi, którzy świadomie zrezygnowali z jedzenia mięsa z powodów etycznych.
Ilu ich jest? WedÅ‚ug badaÅ„ przeprowadzonych przez Instytut Badania Opinii Publicznej Homo Homini (wrzesieÅ„ 2013) okazaÅ‚o siÄ™, że już 3,2% Polaków, czyli ok. 1 milion populacji to jarosze. Na czym polega ta dieta i filozofia? Czym zastÄ…pić miÄ™so, aby poziom żelaza
w organizmie byÅ‚ odpowiedni? Agnieszka PiskaÅ‚a z programu edukacyjnego „Å»yj smacznie
i zdrowo” oswaja wegetarianizm i tÅ‚umaczy gÅ‚ówne zaÅ‚ożenia.
Co to jest wegetarianizm?
Wegetarianizm to sposób odżywiania. Opiera siÄ™ na wykluczeniu z diety produktów miÄ™snych, czÄ™sto również ryb i owoców morza. – PodstawÄ™ takiego jadÅ‚ospisu powinny stanowić produkty zbożowe peÅ‚noziarniste, warzywa, owoce, nasiona roÅ›lin strÄ…czkowych (soja, soczewica, ciecierzyca, groch, bób, fasola, jako substytuty miÄ™sa), tÅ‚uszcze roÅ›linne i nasiona oleiste (orzechy, pestki dyni
i sÅ‚onecznika) – komentuje Agnieszka PiskaÅ‚a. Wegetarianizm wyklucza z diety produkty pochodzÄ…ce od martwych zwierzÄ…t, ale pozwala na spożywanie produktów odzwierzÄ™cych: mleka, masÅ‚a oraz jajek bogatych w wapÅ„. W skrajniejszej formie – weganizmie – wyklucza siÄ™ te skÅ‚adniki, podobnie jak miód.
ŹródÅ‚a biaÅ‚ka
BiaÅ‚ka pochodzenia zwierzÄ™cego zawierajÄ… wszystkie niezbÄ™dne czÅ‚owiekowi aminokwasy.Także te, których organizm sam nie może wytworzyć, apozyskiwane sÄ… z odpowiednio zbilansowanej diety. – Osoby niejedzÄ…ce miÄ™sa, powinny tak komponować posiÅ‚ki, aby potrawy dostarczaÅ‚y wszystkich aminokwasów. Dobrymi duetami dla wegetarian bÄ™dzie mleko i pÅ‚atki zbożowe, ryż i czerwona fasola, soja i kukurydza – tÅ‚umaczy Agnieszka PiskaÅ‚a, specjalistka ds. żywienia w programie edukacyjnym „Å»yj smacznie i zdrowo”. Trzeba pamiÄ™tać, że soja, mimo iż jest niezwykle bogata w biaÅ‚ko, to nie jest substytutem miÄ™sa. Oprócz niej równie bogate w niezbÄ™dne aminokwasy sÄ…: bób, fasola, groch, soczewica, ciecierzyca, pestki dyni, pestki sÅ‚onecznikaoraz orzechy.
Żelazo z roślin
W szpinaku wystÄ™puje bardzo maÅ‚o żelaza i sÅ‚abo siÄ™ wchÅ‚ania. WiÄ™cej znajdziemy go w morelach, fasoli czy zwykÅ‚ej owsiance.– Najlepsze źródÅ‚a żelaza dla osób, które nie jedzÄ… miÄ™sa znajdujÄ… siÄ™
w pokrzywie, pietruszce, natce, orzechach, produktach zbożowych z żyta i owsa, migdałach
i warzywach strÄ…czkowych. Bogate w ten pierwiastek sÄ… również suszone Å›liwki, rodzynki, żóÅ‚tko, drożdże oraz kakao– doradza Agnieszka PiskaÅ‚a.Nieodpowiednia podaż miÄ™sa zwierzÄ™cego prowadzi do deficytu żelaza hemowego, które zapobiega rozwojowi anemii. Å»elazo z produktów roÅ›linnych gorzej siÄ™ przyswaja, jego wchÅ‚anialność wynosi 3-15%, a z wyrobów zwierzÄ™cych jest na poziomie 80-95%.
Åšwiadoma dieta
Agnieszka PiskaÅ‚a sugeruje, że przejÅ›cie na wegetarianizm nie powinno być decyzjÄ… spontanicznÄ… i bez gÅ‚Ä™bszego przygotowania merytorycznego. Na pewno na poczÄ…tku zÅ‚ym rozwiÄ…zaniem bÄ™dzie caÅ‚kowite odrzucenie produktów pochodzenia odzwierzÄ™cego, czyli skrajny weganizm. Wiedza na temat przygotowywania peÅ‚nowartoÅ›ciowych posiÅ‚ków jest podstawÄ…, która umożliwi prawidÅ‚owe komponowanie zdrowego jadÅ‚ospisu, także wegetariaÅ„skiego.
***********************************************
„Å»yj smacznie i zdrowo” to program edukacyjny marki WINIARY, prowadzony we wspóÅ‚pracy z FederacjÄ… Polskich Banków Å»ywnoÅ›ci
w polskich gimnazjach. MisjÄ… programu „Å»yj smacznie i zdrowo” jest przekazanie gimnazjalistom wiedzy z zakresu prawidÅ‚owego i zdrowego odżywiania oraz zachÄ™cenie ich do wspólnego spożywania posiÅ‚ków i podejmowania pierwszych samodzielnych prób gotowania. W ramach projektu promuje siÄ™ wÅ›ród mÅ‚odzieży postawÄ™ proekologicznÄ…, a także ideÄ™ niemarnowania żywnoÅ›ci. Do tej pory, w czterech edycjach „Å»yj smacznie i zdrowo” wzięło udziaÅ‚ ponad 57,1% szkóÅ‚ gimnazjalnych z caÅ‚ej Polski.
Patroni honorowi
- Rzecznik Praw Dziecka
- Ministerstwo Sportu i Turystyki
- Ośrodek Rozwoju Edukacji
- Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych
- WydziaÅ‚ Nauk o Å»ywieniu CzÅ‚owieka i Konsumpcji, SzkoÅ‚a GÅ‚ówna Gospodarstwa Wiejskiego
- Fundacja Klubu Szefów Kuchni
Partner społeczny
- Federacja Polskich Banków Å»ywnoÅ›ci
Fot. www.cse.edu