Wspólnota religijna starożytnych Bałtów „Romuva” otrzymała status organizacji uznawanej przez państwo litewskie.
W czwartek, 12 grudnia, głosowało za tym 64 posłów, 8 parlamentarzystów głosowało przeciwko, 10 wstrzymało się od głosu.
Sejm uznał „Romuvę” za wspólnotę religijną, powołując się na pierwszą część art. 43 Konstytucji i art. 6 ustawy o wspólnotach i związkach religijnych. Parlamentarzyści uwzględnili też opinię Ministerstwa Sprawiedliwości, zgodnie z którą ta neopogańska wspólnota spełnia wymogi prawne wspólnoty religijnej ubiegającej się o uznanie przez państwo, wspólnota działa na Litwie od 25 lat, a jej nauczanie i obrzędy nie są sprzeczne z litewskim prawem i ogólnie przyjętymi normami moralnymi.
Co oznacza uznanie Romuvy
Uznanie wspólnoty religijnej przez państwo nie jest tożsame z uznaniem za tradycyjną wspólnotę religijną, ale daje pewne przywileje. Po uznaniu przez państwo jako wspólnoty religijnej „Romuva” m.in. będzie mogła udzielać ślubów, które będą traktowane prawnie tak, jak i małżeństwa zawierane w urzędzie stanu cywilnego. Ponadto ta neopogańska wspólnota uzyska prawo nauczania swojej religii i jej obrzędowości w szkołach państwowych i samorządowych na prośbę uczniów i ich rodziców.
Po uznaniu przez państwo, „Romuva” nabywa ulgi w podatku gruntowym, jej duchowni objęci zostaną państwowym ubezpieczeniem społecznym.
Od 2014 roku obowiązki głównej duchownej „Romuvy” – krivė – pełni Inija Trinkūnienė.
Długie starania
„Romuva” od 2017 roku zabiegała w Sejmie o uznanie jej jako wspólnoty religijnej. Sejm kilkakrotnie odrzucał tę propozycję. W związku z nieuznaniem przez państwo „Romuva” dwukrotnie wnosiła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Trybunał ten uznał, że litewski Sejm, nie przyznając „Romuvie” statusu wspólnoty religijnej, naruszył postanowienia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Romuva
Początki kształtowania się tego wspólnego dziedzictwa duchowego krajów bałtyckich sięgają bardzo odległej przeszłości indoeuropejskiej. Kultura bałtyjska wyróżnia się już w II tysiącleciu p.n.e. Wspólne bałtyckie centrum religijne Romuva zostało założone w 521 roku w Rikojot za sprawą głównego kapłana Kriviusa. Później powstały inne ważne regionalne centra religijne Bałtów - na odrębnych ziemiach bałtyckich Romuva. W niektórych z nich bałtyckie obrzędy religijne sprawowano jeszcze po oficjalnym przyjęciu chrześcijaństwa. Wiara Bałtów istniała aż do XX wieku w formie kultów zbiorowych i indywidualnych, podtrzymywanych tradycjami etnicznymi przekazywanymi z pokolenia na pokolenie.
Romuwa litewska kontynuuje tradycje wiary bałtyckiej, dąży do zgody i harmonii z Bogiem i Bogami, z przodkami, przyrodą i ludźmi, promuje świętość przyrody jako najbardziej oczywisty przejaw boskości, rozwija tradycyjny styl życia bałtyckiego ludzi, ich własna droga do boskości, tworzona przez wiele stuleci. Wierzą w Boga - stwórcę, Grom - boga ognia i sprawiedliwości, Lymę - boginię losu i narodzin, Żemynę - boginię ziemi i natury.
Szczególne znaczenie miały bóstwa nieba: Dievas — stworzyciel świata i ludzi, dawca dobrobytu i pomyślności, obrońca przed złymi duchami, Perkun — bóstwo burzy, piorunów i płodności oraz ciała niebieskie: Słońce (litew. Saule) tworzące z Księżycem (litew. Menulis) parę boską, i Ziemia (litew. Zemyna, łot. Zemes Mate); czczono również Dolę (Laima), bóstwo losu, płodności i urodzaju, u Łotyszy zaś ponad 70 dobrych i złych duchów, zw. Matkami; opiekę nad zmarłymi pełnił u Litwinów bóg Sovij, u Łotyszy - Velu Matce („matka dusz”), wierzono również w wiele bóstw niższych i demonów, o nie wyjaśnionych dotąd cechach i funkcjach; istniał kult świętych drzew (dębów i lip), gajów, kamieni, rzek i gór;.
Bałtowie szczególną czcią otaczali ogień. Główne święta, o charakterze rolniczym obchodzono na wiosnę i jesienią; święta jesienne wiązano z ofiarami dla zmarłych (dziady).
Kapłani - to wajdelota, krive, a miejsca kultu Romove.
Nazwa Romuva pochodzi od nazwy Romowe, w religii etnicznej Bałtów było to miejsce, które stanowiło centrum kultu bałtyjskich bóstw. Romuva jest członkiem Światowego Kongresu Religii Etnicznych
Bałtycka rodzima wiara Romuva na Litwie już 24 maja 2018 roku podpisała pierwsze porozumienie z rządem. Litwa mogła podpisać z Romuvą dokument, ponieważ Wspólnota liczy ponad 5 000 wyznawców oraz spełniała wszelkie wymogi prawne.
Jej przedstawiciele zostali wówczas oficjalnie przyjęci przez ówczesną prezydent Dalę Gribauskaite.
Taka decyzja władz była podsumowaniem długiej walki jaką prowadził związek wyznaniowy Romuva i jego liderzy Jonas Trinkūnas czy Inija Trinkūnienė. Jednym z efektów tej drogi to akceptacja przez najwyższe władze w kraju i to nie tylko na ceremoniach, ale także na różnych świętach religijnych Romuvy.
Bałtycka tradycja religijna
Religia Bałtów nie opiera się na objawieniu, ale na nagromadzonym i skoncentrowanym doświadczeniu przodków na przestrzeni wielu wieków, odzwierciedlonym w tradycjach etnicznych.
1. Świat jest powszechnie żywy. Życie rozumiemy znacznie szerzej niż tylko życie biologiczne. Życie to słońce, woda, drzewo, żywy kamień itp. Życie należy szanować i kochać. Dlatego podejście do świata musi być pełne szacunku. Stara religia Bałtów jest religią chroniącą życie.
2. Zasada spójności. Na świecie panuje harmonia, ale nie jest ona stała, ma tendencję do słabnięcia i zanikania, dlatego konieczne jest jej tworzenie i rozwijanie. Naturą człowieka jest poszukiwanie, ochrona i utrzymywanie harmonii. Harmonia jest podstawą starożytnej kultury i religii.
3. Czcigodni Bogowie i Boginie. Istnieją wielcy Bogowie - Bóg (Wieczność), Grom, Kontynent, Laima, Słońce. Ale świat jest różnorodny, działa wiele sił i bóstw, a ludzie podążają za tradycją lub wybierają to, co jest im bliższe i droższe. Bóstwa są związane z naturą, są niewidzialne i wyrażają to, co nadprzyrodzone. Bogowie i Boginie są związani z określonym obszarem, z lokalnymi zwyczajami, a nawet z wydarzeniami historycznymi.
4. Świat jest wieczny. Jest stale tworzony przez wieczne boskie siły. Według mitów litewskich świat jest stworzony i przetworzony przez co najmniej dwóch Bogów - Bogów światła i ciemności, stworzenia i zniszczenia (Dievas i Velinas). Ich interakcja lub sprzeczność tworzy harmonijną i żywą istotę.
5. Najważniejsze stwierdzenie moralności (Złota Zasada) zachęca cię, abyś zrobił drugiej osobie lub żywej istocie to, co chciałbyś, żeby ci zrobiono, a nie zrobił to, czego nie chciałbyś, żeby ci zrobiono. Biali nazywają taką moralność ludzkością. To niestosowanie przemocy i odwetu, bezinteresowna miłość i współczucie dla wszystkich żywych istot. Natura ludzka jest dobra, a zło pojawia się tam, gdzie załamuje się harmonia. Człowiek rozwija się duchowo, jeśli żyje sprawiedliwie i bezinteresownie.
6. Oddawanie czci przodkom. Jesteśmy wdzięczni naszym przodkom za naszą obecność, za nasz język, za naszą ojczyznę. Dlatego musimy stale pamiętać i okazywać szacunek naszym przodkom. W tym celu stworzono stare obrzędy i zwyczaje. Wiara bałtycka jednoczy wszystkich wierzących – żywych i umarłych. Śmierć jest regularną przemianą natury. Kiedy ciało umiera, dusza może przetrwać, przechodząc w inną formę. Po śmierci zmarły wchodzi do krewnych zmarłego, a podczas obrzędów żywi i umarli spotykają się ponownie.
7. Natura jest święta, a świętość jest najdoskonalszą cechą życia na świecie, jednoczącą, jednającą i odradzającą wszystko. Nasz naród i jego ludzie są wychowywani i edukowani przez ziemię. Litwini uważają tę ziemię za świętą. Bez swojej ziemi naród nie może przetrwać ani pozostać sobą. Szanujmy i kochajmy naszą ziemię, chrońmy ją i brońmy.
Źródłem religii bałtyckiej jest żywa, nieprzerwana tradycja duchowa narodu bałtyckiego. Tak jak drzewo czerpie swoją siłę z głębi ziemi, tak członkowie Romuvian (czerpią swoje duchowe doświadczenie i siłę ze starych pieśni, legend, rytuałów, zwyczajów, z całego dziedzictwa swoich przodków.
Religia bałtycka jednoczy wszystkich wierzących - żywych i umarłych. Rzymianie wierzą, że śmierć jest regularną przemianą natury, że kiedy umiera ciało, dusza może przetrwać, przechodząc w inną formę.
Świętość jest najdoskonalszą jakością życia na świecie, jednoczącą, jednającą i ożywiającą wszystko. Świętość jest tworzona przez siły boskie. Boskość wyraża się w naturze i życiu codziennym.
Główną cechą Romuvy jest szacunek dla boskiej mocy twórczej w przyrodzie i człowieku. Wytrzymałością religii bałtyjskiej jest harmonia i cnota. Wartości, którymi powinien kierować się członek Wspólnoty, to sprawiedliwość, ciężka praca, umiejętność współżycia z innymi ludźmi i światem.
Członkowie Romuvy obchodzą święta kalendarzowe, rodzinne, narodowe i inne. Obrzędy religijne odprawiane są na łonie natury, we wnękach komunalnych lub domowych, świątyniach i innych miejscach publicznych.
Religia bałtycka szanuje religie tradycyjne i inne religie uznane przez państwo.
W naszym regionie, zamieszkałym w dawnych czasach przez plemiona Jaćwingów/Suduwów, Galindów, Prusów stare zwyczaje i obrzędy przypominane są jako atrakcja turystyczna. Są festyny, pikniki, inscenizacje niektórych ich świąt, jak np. Święto Rosy.
WYG
Źródła fot: Sejm Republiki Litewskiej; Romuva; Prusaspirā; Encyklopedia PWN
