Puńsk. Szkoła Podstawowa w Widugierach wyróżniona przez litewskie MSZ

Z okazji Dnia Szkoły Litewskiej za Granicą w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej odbyło się uroczyste wydarzenie.

Była dyskusja poświęcona zwiększeniu świadomości edukacji litewskiej za granicą, ogłoszono laureatów Honorowej Odznaki Ministerstwa, a także została wręczona nowa nagroda - "Flaga Litwa".

W tym roku takich flag przyznano sześć. Jedna z nich trafiła do Szkoły Podstawowej w Widugierach, w gminie Puńsk.

Minister Spraw Zagranicznych RL Gabrielius Landsbergis, w liście, który przeczytał uczestnikom wydarzenia wiceminister Egidijus Meilūnas, podkreślił, że edukacja litewska jest „priorytetowym obszarem stosunków państwa litewskiego z diasporą litewską”, a coraz większe uwagi państwa na litewską edukacja konsekwentnie przyczynia się do wzmocnienia szkół litewskich.

Widugiery z 10 - metrową flagą

Szkoła Podstawowa w Widugierach, w gminie Puńsk, która otrzymała flagę mającą  10 metrów długości, to najstarsza, działająca od 1916 roku szkoła za granicami Litwy.

- Gratulacje dla dyrekcji Szkoły Podstawowej Widugierach, nauczycieli i uczniów za wyróżnienie oraz  dla wszystkich innych litewskich szkół i szkółek działających w Polsce oraz ich wspaniałych zespołów. Dziękuję wszystkim za pielęgnowany język litewski i tradycje – napisała Ambasada Republiki Litewskiej w Warszawie,

Historia szkoły w Widugierach

Historia szkoły Widugierach jest długa i skomplikowana. Szkoła mieściła się w wielu budynkach: domach prywatnych i urzędach państwowych. Za cara dzieci uczyło kilku nauczycieli.

Pierwsza szkoła litewska w Widugierach powstała jeszcze w czasie okupacji niemieckiej w 1916 roku w domu Wincentego Niewulisa. Uczęszczały do niej dzieci nie tylko z Widugier, ale i z sąsiednich miejscowości. W 1928 r. szkołę przeniesiono do pani Magdaleny Grablewskiej, później do państwa Makowskich.

 Na początku II wojny światowej szkoły polskie nie rozpoczęły roku szkolnego, natomiast na prośbę rodziców litewscy nauczyciele, studenci zaczęli uczyć dzieci po litewsku. Podręczniki sprowadzono z Litwy. Uczył Vincas Kadziauskas.

 Po II wojnie światowej w 1945r. w domu Kadziausko znowu otwarto szkołę polską. Uczyły się w tym czasie dwie pierwsze klasy – razem 34 (trzydziestu czterech) uczniów.

Co roku przybywało uczniów i klas. W 1950 r. szkoła była już siedmioklasowa. Nauczanie odbywało się w języku polskim. Później zatrudniało się coraz więcej nauczycieli Litwinów. Najpierw uczono po polsku wszystkich przedmiotów. Dopiero w 1951r. rodzice zażądali, aby wprowadzono do szkoły język litewski, którego jako pierwsza nauczała pani Bronė Vainaitė-Kliūčinykienė. Później w języku litewskim nauczano inne przedmioty. Utworzono cztery klasy z litewskim językiem nauczania. Od 1952r. ich opiekunem była nauczycielka Julija Stoskeliūnaitė -Ustach. Od 1954r. było już siedem klas litewskich.

W 1958 roku ze stajni pograniczników w Poluńcach wybudowano szkołę. Mieściło 7 klas polskich i 7 litewskich.

W 1977 roku podczas realizacji reformy oświaty, w Widugierach w dawnym domu Kadzauskasów, pozostały tylko klasy podstawowe z litewskim językiem nauczania. Starszych uczniów dowożono do Puńska i Krasnowa. Kilka lat później znów reforma i uczniowie stopniowo wracali do Widugier. Uczyli się domu Kadzauskasa, a później w pomieszczeniach wiejskiej straży pożarnej.

1 stycznia1993 roku gmina przekazała szkole wyremontowany punkt zdrowia. Rodzice i dyrektor szkoły I. Sidarienė długo domagali się nowej szkoły. Mimo, że wiele prób zakończyło się niepowodzeniem, nie poddali się i nie stracili nadziei, dopóki nie zawarto międzyrządowej i umowy przewidującej budowę polskiej szkoły dla litewskich Polaków i litewskiej szkoły w Widugierach.

17 września 1993 wmurowano kamień węgielny pod nową szkołę i rozpoczęto budowę. 2 września 1994, choć jeszcze nieukończona, szkoła została ostatecznie przekazana uczniom.

Czarne chmury na szkoła w Widugierach

Teraz jest budynek, ale los szkoły znów zagrożony.

Subwencja na szkołę podstawową w Widugierach wynosi około pół miliona złotych. Wydatki są w granicach półtora miliona. Resztę środków pokrywa gmina Puńsk ze swojego budżetu.

Oświata pochłonie w 2024 roku 10 mln złotych, tj. tyle, ile mają wynieść dochody własne gminy - 10 117 777,00zł. To dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych, w tym wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatków i opłat lokalnych od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych.

Tymczasem część oświatowa subwencji ogólnej dla gminy wyniesie 6 230 826,00 zł. Trzeba dołożyć 4 mln zł.  W 2023 roku na oświatę wydano 9,5 mln zł, w tym gmina musiała dołożyć 4,1 mln zł. Stąd też od miesięcy zastanawiano nad losami ostatniej wiejskiej szkoły w Widugierach.

 Uczy się tu w klasach łączonych tylko 22 uczniów.

Wójt gminy Puńsk Witold Liszkowski podczas wizyty w MEN w marcu 2024 roku  wręczył pani minister zaproszenie do odwiedzenia gminy w celu osobistego zapoznana się z problematyką oświatową. Do takiej wizyty  powinno dojść najprawdopodobniej  na początku września br.

WYG

Źródła; fot: Ambasada RL w Warszawie; Global Lituania;  MSZ RL;UG Puńsk: Szkoła w Widugierach