Nie może być sytuacji, że rolnik pomimo ogromnych nakładów jest zmuszony do sprzedaży swoich plonów poniżej kosztów wytwarzania – powiedział minister Jan Krzysztof Ardanowski podczas spotkania w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Dodał, że państwo wtedy nie może być obojętne.
– Apeluję do wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego od pola do stołu o uczciwość. Uczciwość jest hasłem, które musi być przywrócone na każdym etapie produkcji – zaznaczył minister Ardanowski.
Ceny referencyjne
Minister nie tylko apeluje, ale i przygotował projekt ustawy o cenach referencyjnych w rolnictwie.
Do Sejmu skierowany został, przyjęty przez Radę Ministrów, projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Ustawa wprowadzając obowiązek zawierania umów kontraktacyjnych i wyznaczanie cen referencyjnych przywróci uczciwość w handlu surowcami rolnym.
Nowe przepisy m.in. zakazują sprzedaży produktów rolniczych poniżej ceny referencyjnej. Ceny referencyjne będą ogłaszane dwa razy do roku przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i będą dotyczyć wybranych produktów, takich jak m.in.: agrest, porzeczki, aronia, truskawki, jabłka, maliny, żyto, jęczmień, rzepak i ziemniaki. Lista towarów może wkrótce zostać rozszerzona również o produkty, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi m.in. pasze, nasiona, żywe zwierzęta.
Kara do 3 proc. obrotów
– Nowe przepisy wpłyną na sprawiedliwy podział marż pomiędzy producenta, pośrednika i sklep. Zakup za cenę niższą niż referencyjna będzie groził karą od UOKiK do 3 proc. obrotów – zaznaczył prezes UOKiK Marek Niechciał.
– Ustawa, przyjęta na mój wniosek przez Radę Ministrów, jest jedną z najważniejszych w porządkowaniu rynku surowców rolnych - podkreślił minister Ardanowski. Dodał, że oparcie relacji handlowych z rolnikami na umowach kontraktacyjnych, podpisanych z odpowiednim wyprzedzeniem, zawierających najważniejsze ustalenia dotyczące ilości surowca, jego jakości, miejsca dostaw, terminów płatności i ewentualnych kar umownych jest pierwszą próbą, od rozpoczęcia przemian ustrojowych w Polsce w 1989 r., ucywilizowania handlu i wyeliminowania złodziei żerujących na pracy rolników.
Zdaniem ministra Jana Krzysztofa Ardanowskiego tylko sprawne, sprawiedliwe, chroniące słabszych Państwo może zapewnić przestrzeganie uczciwych zasad, które powinny obowiązywać na rynku.
Będą i unijne regulacje
Problem wykorzystywania przewagi kontraktowej dotyczy całej Unii Europejskiej. W ok. 20 krajach istnieją różnego rodzaju regulacje prawne bądź kodeksy dobrych praktyk. Wkrótce przepisy chroniące słabszą stronę umów w sektorze rolno-spożywczym będą jednakowe w całej UE. W kwietniu 2019 r. została uchwalona dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.
Dyrektywa przewiduje wprowadzenie listy czarnych praktyk, które będą automatycznie i w każdym przypadku zakazane w umowach. Będzie to m.in. anulowanie przez nabywcę dostawy szybko psujących się produktów z krótkim wyprzedzeniem, odmowa pisemnego potwierdzenia warunków umowy, żądanie płatności niezwiązanych ze sprzedażą produktów czy też grożenie działaniami odwetowymi, jeśli dostawca będzie korzystał ze swoich ustawowych uprawnień.
Wymienione są również praktyki określane jako szare. Nie będą one zakazane automatycznie, ale nie będzie można ich stosować, jeżeli nie zostaną wcześniej uzgodnione i jednoznacznie wpisane do umowy. Dotyczy to m.in. pobierania od dostawców dodatkowych opłat związanych np. z promocjami, przechowywaniem, wprowadzaniem nowych produktów.
Dodatkowo lista towarów, których dotyczyć będą przepisy o przewadze kontraktowej, może zostać poszerzona o produkty, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi m.in. pasze, nasiona, żywe zwierzęta.
Nowe unijne regulacje powinny zostać wprowadzone do krajowych przepisów najpóźniej do 1 maja 2021 r., a obowiązywać mają zacząć pół roku później.
WYG
Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
