Brexit. Co powinni wiedzieć przedsiębiorcy

Od 1 stycznia 2021 r. służby celne państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), w procedurze eksportu i importu z Wielką Brytanią, będą stosować takie przepisy jak wobec krajów trzecich, tj. nie będących członkami UE.

Przedsiębiorcy będą zobowiązani do składania zgłoszeń i deklaracji celnych oraz płacenia należności celnych i podatkowych (VAT i akcyza).

Podmioty gospodarcze, które aktualnie nie dokonują obrotu towarowego z krajami spoza UE, muszą zarejestrować się na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC) i uzyskać numer EORI.

W przypadku wymiany handlowej z Irlandią Północną nadal stosowane będą unijne regulacje celne, akcyzowe oraz w zakresie VAT.

Niezależnie od tego czy Unia Europejska i Zjednoczone Królestwo (Wielka Brytania i Irlandia Północna) podpiszą umowę w sprawie wzajemnych relacji, czy też nie (tzw. twarde wyjście), od 1 stycznia 2021 r. w Wielkiej Brytanii przestanie obowiązywać unijne prawo celne i podatkowe. Pojawią się kontrole towarów na granicy Unii Europejskiej z tym krajem, zostaną wprowadzone wymogi administracyjne w obszarze odpraw celno-granicznych.

Cło

Brexit to nowa sytuacja prawna. Dla przedsiębiorców oznacza konieczność dopełnienia standardowych formalności celnych w przypadku wywozu lub przywozu towarów w handlu pomiędzy Polską a Wielką Brytanią. Dlatego powinni przygotować się do stosowania operacji celnych, adekwatnych do kierunku handlu (przywóz/wywóz/tranzyt).

Wprowadzenie towarów na obszar celny UE od 1 stycznia 2021 r. będzie oznaczało przede wszystkim konieczność elektronicznego składania w granicznych urzędach celnych w UE danych bezpieczeństwa, tj. przywozowych deklaracji skróconych dla celów analizy ryzyka.

Przywóz towarów z Wielkiej Brytanii będzie wymagał dokonywania importowych zgłoszeń celnych, skutkujących objęciem towarów właściwą procedurą celną (system AIS/IMPORT).

Towary unijne wywożone z Polski do Wielkiej Brytanii muszą zostać zgłoszone do procedury wywozu. Zgłoszenie wywozowe składa się w formie elektronicznej do systemu AES/ECS2. Potwierdzeniem zakończenia procedury wywozu i wyprowadzenia towarów z obszaru celnego Unii jest komunikat elektroniczny IE599 podpisany przez urząd wywozu, stanowiący także dowód dla organu podatkowego w zakresie zastosowania 0% stawki VAT.

W tranzycie, co do zasady towary powinny się przemieścić z/do Wielkiej Brytanii do/z Polski w ramach procedury tranzytu. Od przedsiębiorcy zależeć będzie wybór jednej z dwóch możliwych procedur: wspólnej procedury tranzytowej w systemie NCTS (w Polsce pod nazwą NCTS2) lub procedury TIR. W przypadku wspólnej procedury tranzytowej zabezpieczenie tranzytowe powinno obejmować obszar Wielkiej Brytanii. Należy pamiętać o prawidłowym zakończeniu operacji tranzytowej w urzędzie celnym przeznaczenia, gdyż w przeciwnym przypadku może dojść do sytuacji poboru długu celnego z tytułu nieprawidłowości.

Podstawowe warunki umożliwiające składanie deklaracji i zgłoszeń celnych po brexicie:

posiadanie aplikacji umożliwiających przesłanie elektronicznych komunikatów do systemu IT, zbudowanych zgodnie ze specyfikacjami technicznymi dla przedsiębiorców udostępnionymi na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo – Celnych (link otwiera nowe okno w innym serwisie) w części SISC,
dopełnienie formalności związanych z usługą e-Klient (link otwiera nowe okno w innym serwisie), w tym uzyskanie przez podmiot numeru EORI,
dysponowanie przez osobę fizyczną, która w imieniu podmiotu będzie przesyłała komunikaty do systemu IT, narzędziem do ich elektronicznego podpisywania.

W celu zapewnienia prawidłowości formalności związanych z dokonywaniem deklaracji/zgłoszeń celnych istnieje możliwość współpracy z profesjonalnym reprezentantem działającym na rynku usług (agencją celną).

W sytuacji, w której dana procedura celna rozpoczęła się w 2020 r. i ma zakończyć po zakończeniu okresu przejściowego (czyli od 1 stycznia 2021 r.) stosuje się Wskazówki Komisji Europejskiej (plik PDF 699 KB).

Akcyza

Od 1 stycznia 2021 r. podatek akcyzowy dotyczący wyrobów akcyzowych (napojów alkoholowych, wyrobów tytoniowych, wyrobów energetycznych, energii elektrycznej, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych, wyrobów nowatorskich oraz samochodów osobowych) będzie, co do zasady, należny przy przywozie tych wyrobów na terytorium UE i pobierany przy ich dopuszczeniu do obrotu. W zakresie niektórych wyrobów akcyzowych istnieje jednak możliwość objęcia ich na terytorium kraju procedurą zawieszenia poboru akcyzy i przemieszczenia z miejsca importu do np. składu podatkowego przez zarejestrowanego wysyłającego (dotyczy wyrobów akcyzowych, do których stosuje się procedurę zawieszenia poboru akcyzy).

Przywóz wyrobów akcyzowych z Wielkiej Brytanii na terytorium UE i wywóz wyrobów akcyzowych z UE do Wielkiej Brytanii będzie stanowił odpowiednio import i eksport z/do państwa trzeciego (nie dotyczy to Irlandii Północnej, która od 1 stycznia 2021 r. będzie traktowana jako państwo członkowskie).

W praktyce będzie oznaczać to, że:

przy wprowadzaniu wyrobów akcyzowych z Wielkiej Brytanii na terytorium UE i ich wyprowadzaniu z terytorium UE do Wielkiej Brytanii niezbędnym będzie dopełnienie formalności celnych, tj. złożenie odpowiednio zgłoszenia celnego przywozowego albo zgłoszenia celnego wywozowego,
przedsiębiorcy z Wielkiej Brytanii nie będą już mogli korzystać z systemu EMCS na potrzeby przemieszczania do/z UE wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, która może mieć zastosowanie tylko na terytorium UE (w przypadku eksportu tylko do urzędu wyprowadzenia wyrobów z terytorium UE, a w przypadku importu do przemieszczenia wyrobów z miejsca importu np. do składu podatkowego).
Unijne regulacje dotyczące wewnątrzwspólnotowego przemieszczania, zarówno w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, jak i po dopuszczeniu wyrobów akcyzowych do konsumpcji, będą miały zastosowanie, aczkolwiek w ograniczonym zakresie, do przemieszczeń z Wielkiej Brytanii do UE, bądź w odwrotnym kierunku, pod warunkiem że przemieszczanie rozpocznie się do 31 grudnia 2020 r. i zakończy najpóźniej do 31 maja 2021 r.

VAT

Po zakończeniu okresu przejściowego (od 1 stycznia 2021 r.), co do zasady, Zjednoczone Królestwo nie będzie podlegać przepisom UE w dziedzinie VAT. W relacjach pomiędzy UE i Wielką Brytanią nie będą miały miejsca takie transakcje, jak wewnątrzwspólnotowa dostawa /nabycie towarów (B2B) oraz sprzedaż wysyłkowa (B2C), lecz zamiast tego wystąpi eksport/import towarów.

Wyjątkiem będzie terytorium Irlandii Północnej, gdzie na mocy Protokołu w sprawie Irlandii /Irlandii Północnej będą nadal obowiązywać unijne regulacje VAT, jednakże wyłącznie w odniesieniu do obrotu towarowego. Oznacza to, że przemieszczenia towarów pomiędzy państwami członkowskimi UE (w tym Polską) a Irlandią Północną (i vice versa) będą dla celów VAT traktowane tak, jak dotychczas. W związku z tym, na potrzeby transakcji towarowych, podatnicy z Irlandii Północnej będą identyfikowani za pomocą odrębnego numeru identyfikacyjnego VAT UE poprzedzonego kodem „XI".

Co ważne, w przypadku gdy wysyłka lub transport towarów ze Zjednoczonego Królestwa na terytorium Polski (lub na odwrót) rozpoczął się przed upływem okresu przejściowego ale zakończył już po tym okresie (po 31 grudnia 2020 r.), to takie przemieszczenie towarów będzie opodatkowane VAT na dotychczasowych zasadach (czyli np. jako WDT, WNT, sprzedaż wysyłkowa), a nie jako eksport/import towarów.

W odniesieniu do świadczenia usług Zjednoczone Królestwo (w tym Irlandia Północna) będzie dla celów podatku VAT traktowana jako państwo trzecie. W przypadku większości usług nie zmienią się jednak zasady dotyczące określenia miejsca ich świadczenia (opodatkowania). Wyjątek będzie dotyczył m.in. wykonywanych na rzecz konsumentów usług wymienionych w art. 28l ustawy o VAT (np. prawnicze, księgowe, tłumaczeń, reklamy) oraz niektórych usług transportu towarów. Ponadto wykluczona zostanie możliwość korzystania z procedury Mini One Stop Shop (MOSS) do usług świadczonych na rzecz konsumentów ze Zjednoczonego Królestwa.

Przedsiębiorca z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie będzie, co do zasady, miał obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego do wykonywania obowiązków w zakresie rozliczania VAT w Polsce, jeżeli jest zobowiązany do zarejestrowania się, jako podatnik VAT czynny i nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w UE.

Zmienią się zasady występowania o zwrot VAT od zakupów dokonanych w Zjednoczonym Królestwie począwszy od 1 stycznia 2021 r., gdyż przestanie mieć zastosowanie dyrektywa 2008/9/WE.

Od tego dnia podróżni mający stałe miejsce zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie (z wyjątkiem Irlandii Północnej) będą mogli w ramach systemu TAX FREE „odzyskać" VAT od towarów zakupionych na terytorium Polski i wywiezionych w stanie nienaruszonym w bagażu osobistym poza terytorium UE.

Informacje i wsparcie dla podatników

Informacje o zmianach wynikających z wyjścia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Płn. z UE można uzyskać w Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), pod numerami telefonów: