W ubiegłym tygodniu Warszawie odbyło się spotkanie grupy roboczej ministerstw energetyki Polski i Litwy. Rozmowy o synchronizacji sieci energetycznych krajów bałtyckich z infrastrukturą europejską oraz budowie polsko-litewskiego gazociągu (GIPL, ang. Gas Interconnection Poland – Lithuania) kontynuowane były na Forum Gospodarczym w Krynicy.
Projekt synchronizacji miałby zostać ukończony do 2025 roku. Zakłada wykorzystanie obecnego połączenia LitPol Link, biegnącego m.in. przez Suwalszczyznę i Sejneńszczyznę (AC, prądu przemiennego) oraz poprowadzenie podmorskiego kabla (DC, prądu stałego) z polskiego Wybrzeża do litewskiej Kłajpedy. W przyszłym tygodniu, 14 września br., grupa specjalistów pracujących w ramach realizacji planu połączeń międzysystemowych na rynku energii państw bałtyckich (lit. Baltijos energijos rinkos jungčių planas (BEMIP)) miałaby zatwierdzić owe rozwiązania techniczne.
Minister energetyki Litwy Żygimantas Vaicziunas, podczas Forum zauważył, że”(…) w rozmowach o synchronizacji systemów energetycznych uzgodniono podmorski kabel Polska-Litwa - rozwiązanie, które potencjalnie może być użyte do podłączenia morskich farm wiatrowych. Cała ta infrastruktura otwiera nowe możliwości nie tylko rynkowe, ale i dla integracji OZE. Ceny OZE spadają, a będziemy mieli dobre możliwości ich przyłączania - mówił Vaicziunas. „Sądzę, że współpraca w obszarze OZE będzie kolejnym polem sukcesu z korzyścią dla naszych konsumentów” - dodał.
Obecnie farmy wiatrowe na Litwie już produkują niemal 1/3 produkcji energii w tym kraju. Litewskie ministerstwo energii ostatnio sygnalizowało możliwość budowy pierwszych wiatraków w litewskiej części Morza Bałtyckiego, zapowiadając, że w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i towarzyszącego jej procesu inwestycyjnego, Litwini będą bazować na procedurach wypracowanych przez Duńczyków
Ponadto, podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy Zygimantas Vaiciunas, minister energetyki Litwy zaprosił polskie firmy do inwestowania na Litwie.: - W 2019 roku odbędą się na Litwie pierwsze aukcje, w ramach których odnawialne źródła energii będą mogły uzyskać publiczne wsparcie. Zachęcam polskie firmy do udziału w tych projektach – mówił Zygimantas Vaiciunas.
Litgrid, litewski operator przesyłu energii, szacuje, że projekt całkowitej synchronizacji będzie kosztować około 1 miliarda euro. Jednocześnie zwraca uwagę, że kabel podmorski będzie bardzo poważnym projektem i jest zbyt wcześnie, aby mówić o tym, ile to będzie kosztowało, ponieważ dopiero rozpoczynają się negocjacje z partnerami. Szacuje się, że podwodny „most”, będzie miał długość co najmniej 350 kilometrów. Dla porównania, kabel litewsko-szwedzki ma 450 kilometrów długości i kosztował 550 mln euro. Oba kraje liczą na współfinansowanie projekty z funduszy UE.
Tak więc, jak już informowaliśmy, nie będzie drugiego „mostu” energetycznego, biegnącego przez nasz region.
Będzie gazociąg
Planuje się, że polsko-litewski gazociąg (GIPL) rozpocznie pracę pod koniec 2021 roku. Budowa ma ruszyć w 2019 r. Szacowany koszt projektu wynosi 558 mln euro. Budowa międzysystemowego połączenia Polska - Litwa znalazła się po raz kolejny na europejskiej liście projektów w sektorze gazu ziemnego, którym przyznany został status wspólnego zainteresowania (tzw. PCI - Project of Common Interest), opublikowanej 24 listopada 2017 r. przez Komisję Europejską. UE przeznaczy na ten projekt maksymalnie 266,4 mln euro środków pomocowych UE w ramach instrumentu "Łącząc Europę" (CEF). Z całkowitej kwoty dofinansowania, spółce Amber Grid przypadło maksymalnie 55 milionów euro, natomiast GAZ-SYSTEM otrzymał maksymalnie 240,3 miliona euro. Oprócz wsparcia finansowego UE, budowa GIPL zostanie dofinansowana przez Litwę, Łotwę i Estonię (OSP), w tym część kosztów infrastruktury GIPL na terytorium Polski.
Celem budowy nowego transgranicznego gazociągu jest połączenie systemów przesyłowych gazu ziemnego Polski i Litwy. Gazociąg przyczyni się do eliminacji tzw. „wysp energetycznych”, czyli regionów uzależnionych od dostaw gazu wyłącznie z jednego kierunku, a także do zintegrowania krajów bałtyckich z rynkiem gazu Unii Europejskiej. „Wyspą” gazową jest m.in. Suwalszczyzna, bo tu nie dociera gaz rurociągami.
Istotną korzyścią dla społeczności lokalnej będzie corocznie odprowadzany przez Spółkę GAZ-SYSTEM S.A. podatek od nieruchomości w wysokości 2% wartości odcinka gazociągu zlokalizowanego na terenie danej gminy. Będzie to kwota regularnie wpływająca do budżetu gminy, którą będzie można przeznaczyć na potrzeby społeczności lokalnych.
Stronami w realizacji tej inwestycją są operatorzy poszczególnych systemów: polskiego, czyli Gaz-System S.A. oraz litewskiego, AB Amber Grid. Przepustowość gazociągu umożliwi przesyłanie do 2, 3 miliarda m3 gazu ziemnego rocznie, a po jego ewentualnej rozbudowie – do ponad 4,5 mld m3 gazu rocznie.
Na początku roku 2019 miałby zostać wyłoniony wykonawca na Litwie. „Amber Grid” – operator litewskiego systemu przesyłowego gazu ziemnego, twierdzi, że budowa miałaby się rozpocząć w drugim kwartale przyszłego roku.
W ramach projektu powstać ma gazociąg o średnicy 700 mm i o łącznej długości około 515 km (338 km po stronie polskiej, 177 km po stronie litewskiej). Maksymalne ciśnienie robocze przewidywane jest na poziomie 8,4 MPa. W Polsce rurociąg zbudowany zostanie na terenie trzech województw: mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego.
Budowa gazociągu po stronie polskiej została podzielona na dwa odcinki:
- północny ZZU Rudka-Skroda–granica PL-LT o długości około 185 km – teren 16 gmin;
- południowy Tłocznia Hołowczyce–ZZU Rudka-Skroda o długości około 153 km – teren 18 gmin.
Decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy międzysystemowego gazociągu Polska-Litwa zostały wydane:
-
27 października 2017 r. przez wojewodę podlaskiego dla 72-kilometrowego fragmentu na terenie powiatu kolneńskiego i grajewskiego,
-
29 listopada 2017 r. przez wojewodę podlaskiego dla 75-kilometrowego fragmentu na terenie powiatu sejneńskiego i suwalskiego,
30 listopada 2017 r. przez wojewodę warmińsko-mazurskiego dla 38,5-kilometrowego fragmentu na terenie powiatu ełckiego
Trasa gazociągu
Gazociąg ma zatem wychodzić z Tłoczni Gazu w Hołowczycach w powiecie łosickim i dalej biec w kierunku Siemiatycz, Wysokiego Mazowieckiego, Łomży, Kolna, Grajewa, Rajgrodu, Augustowa, Suwałk, Sejn.
Odcinek północny projektowanego gazociągu wysokiego ciśnienia o długości ok. 185 km i średnicy 700 mm zostanie zlokalizowany na terenie 2 województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego (województwo podlaskie (ok. 72 km) warmińsko - mazurskie (ok. 38 km) podlaskie (ok. 75 km) i przebiegał będzie przez 5 powiatów oraz 16 gmin (powiaty kolneński, grajewski, ełcki, suwalski, sejneński. Gminy: Mały Płock, Stawiski, Grabowo, Wąsosz, Szczuczyn, Grajewo, Rajgród, Prostki, Kalinowo, Raczki, Bakałarzewo, Suwałki, Jeleniewo, Szypliszki, Puńsk, Sejny.
Gazociąg Polska-Litwa na terenie Suwalszczyzny przebiegnie przez 46 miejscowości i przetnie 842 działki. W powiatach suwalskim i sejneńskim przebieg ma być następujący: w Raczkach przez Jankielówkę, Witówkę, Plantę, Szkocję, Raczki, Rudniki, Choćki, Sidory, Rabalinę i Podwysokie. W gminie Bakałarzewo przez Podwólczankę, Zajączkowo i Aleksandrowo. W gminie Suwałki przez Kropiwne Stare, Trzciane, Kuków Folwark, Osową, Potasznię, Bród Nowy i Białą Wodę. W gminie Jeleniewo przez Prudziszki, Suchodoły i Białorogi. W gminie Szypliszki od Czerwonki przez Lipowo, Sitkowiznę i Zaboryszki. W gminie Puńsk przez Szołtany, Szlinokiemie, Oszkinie, Wołyńce, Pełele, Sankury ( tu powstanie jedna ze stacji gazociągu) do granicy z Litwą.
Przeciwko budowie gazociągu protestuje część mieszkańców gminy Raczki. Zaskarżyli do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie decyzję środowiskową dotyczącą budowy gazociągu.
WYG
Źródła: enmin.lt; Amber Grid; GAZ- SYSTEM
Fot.
1-2 mapa: GAZ –SYSTEM
