Sejm uchwalił w piątek, 20 lutego br., ustawę wdrażającą Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014-2020. Na jego realizację jest 13,5 mld euro. Ustawa ma wejść w życie 15 marca 2015 r.
Polska uzyska 8,598 mld euro z UE, a środki krajowe wyniosą ok. 4,915 mld euro.
W ustawie określono, jakie podmioty mogą uczestniczyć w PROW 2014-2020 oraz ich zadania. Wskazano podstawowe zasady przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy. Znalazły się też przepisy dot. zasad doradzania podmiotom ubiegającym się o przyznanie pomocy oraz beneficjentom programu.
Celem głównym PROW 2014 – 2020 jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.
Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020, a mianowicie:
Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich.
Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych.
Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie.
Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa.
Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym.
Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.
W ramach PROW 2014-2020 będzie realizowanych łącznie 15 działań.
Poprawa rentowności gospodarstw
Najważniejszym zadaniem PROW 2014-2020, który jest podstawowym instrumentem finansowym do przeprowadzania zmian strukturalnych i inwestycyjnych na terenach wiejskich, jest w obecnej perspektywie zwiększenie konkurencyjności i rentowności gospodarstw rolnych. Na ten cel przewidziano aż ok. 1/3 jego budżetu. Te środki mają wzmocnić współpracę pomiędzy rolnikami, firmami przetwórczymi i strefą handlu, by stworzyć współodpowiedzialność za kształtowanie rynku żywnościowego w Polsce i Europie oraz pozwolić na lepsze odczytywanie potrzeb konsumentów. Wspierać też będą bezpośrednie sprzedawanie żywności przez rolników.
Modernizacja
Zakres nowego PROW jest podobny do znanego już z PROW 2007- 2013, ale została nieco zmieniona jego konstrukcja. Jest teraz mniej tzw. działań i pojawiła się możliwość skorzystania równolegle z różnych "poddziałań". Przewidziano 25 form wsparcia, w tym kontynuację pomocy z poprzednich lat. Zwraca uwagę zmodyfikowanie wsparcia z bardzo popularnego działania "Modernizacja gospodarstw rolnych". Teraz wysokość pomocy będzie uzależniona od rodzaju inwestycji. Najwięcej pieniędzy będzie można dostać na rozwój produkcji prosiąt, bo aż do 900 tys. zł. Na inne inwestycje związane z produkcją zwierzęcą - wsparcie wyniesie do 500 tys. zł., a na pozostałe przedsięwzięcia czy zakupy w gospodarstwie będzie można otrzymać dofinansowanie w wysokości do 200 tys. zł.
Młodzi rolnicy
Nadal będą promowani młodzi rolnicy, którzy oprócz większych dopłat bezpośrednich, będą mogli liczyć na "premie" na start - wynoszące 100 tys. zł, ale teraz wypłata nastąpi w dwóch etapach: najpierw 80 proc., a po zrealizowaniu inwestycji i udokumentowaniu wydatków - pozostałe 20 proc.
Są jeszcze pieniądze z poprzedni ego programu. Na początku lutego br. Komisja Europejska wyraziła zgodę na przesunięcie 23 mln euro w ramach PROW 2007 - 2013 na działanie "Ułatwianie startu młodym rolnikom. Dzięki tej decyzji, więcej młodych rolników, którzy ubiegali się w zeszłym roku o przyznanie pomocy z tego działania, będzie mogło ją otrzymać.
ARiMR przeprowadziła nabór wniosków o przyznanie pomocy z działania "Ułatwianie startu młodym rolnikom" od 15 maja do 21 czerwca 2014 r. O takie wsparcie ubiegało się wówczas ponad 22 tys. młodych rolników. Na dotychczas obowiązującej liście określającej kolejność przysługiwania pomocy z działania "Ułatwianie startu młodym rolnikom", sporządzonej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, znajdowało się ok. 7,8 tys. rolników, których wnioski mieściły się w limicie środków przeznaczonych na takie wsparcie. Po decyzji KE przesuwającej dodatkowe pieniądze na takie premie, rolników będzie 8829, czyli o 961 więcej niż wcześniej. Uaktualniona przez ARiMR lista określająca kolejność przysługiwania pomocy z działania "Ułatwianie startu młodym rolnikom" znajduje si.e na stronie internetowej ARiMR
Preferowane środowisko naturalne
Prawie 20 proc. środków z nowego PROW ma trafić do gospodarstw prowadzących działalność rolniczą, która nie szkodzi środowisku naturalnemu oraz klimatowi.
Usługi wiejskie
Innym ważnym zadaniem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020 jest wspomaganie rozwoju terenów wiejskich i podniesienie atrakcyjności gospodarczej tych obszarów. Mają temu służyć m.in. pieniądze na rozwój usług, nie tylko rolniczych, a także produkcji, przy czym dofinansowanie będzie możliwe, jeśli inwestycje nie będą szkodzić środowisku naturalnemu i klimatowi.
W celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich kontynuowane będą działania przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorczości, odnowy i rozwoju wsi, w tym w zakresie infrastruktury technicznej, które będą realizowane zarówno w ramach odrębnych działań, jak również poprzez działanie Leader. Kontynuacja wdrażania Lokalnych Strategii Rozwoju (Leader) wzmocni realizację oddolnych inicjatyw społeczności lokalnych.
Premia dla małych
Zupełnie nowym wsparciem w PROW 2014-2020 będzie premia udzielana na restrukturyzację małych gospodarstw. Będą one mogły dostać 60 tys. zł na inwestycje w poprawę swojej dochodowości, a kiedy zwiększą swoją rentowność będą mogły korzystać z innych form wsparcia z PROW. Natomiast jeżeli właściciel małego gospodarstwa zdecyduje się na jego sprzedanie, wówczas będzie mu przysługiwać rekompensata w wysokości 120 proc. dopłat, które otrzymywałby do 2020 r.
Przetwórstwo
W ramach poprawy organizacji łańcucha żywnościowego przewiduje się wsparcie inwestycji związanych z przetwórstwem i marketingiem artykułów rolnych, dalszy rozwój grup i organizacji producentów oraz systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych. Ponadto, dla ułatwiania sprzedaży bezpośredniej artykułów rolnych, planuje się kontynuację wsparcia na rzecz budowy i modernizacji targowisk.
Ekologicznie
Nowym działaniem będzie Rolnictwo ekologiczne, którego celem jest wzrost rynkowej produkcji ekologicznej. Przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska (w tym wody, gleb, krajobrazu) i zachowania bioróżnorodności będą finansowane w ramach działań rolnośrodowiskowo - klimatycznych i zalesień. Kontynuowane będą płatności na rzecz obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Wsparcie inwestycyjne w związku z realizacją celów środowiskowych otrzymają gospodarstwa położone na obszarach Natura 2000 i na obszarach narażonych na zanieczyszczenie wód azotanami pochodzenia rolniczego.
Planowana jest kontynuacja wsparcia pozwalającego na odtwarzanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych i katastrof naturalnych, jak również wprowadzenie nowego zakresu, którego celem będzie ochrona gospodarstw rolnych przed tego typu zdarzeniami.
Szczegóły programu można znaleźć na:
http://www.minrol.gov.pl/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2014-2020
Jan Wyganowski
