Puńsk. O zaletach i bolączkach polskiego i litewskiego rolnictwa

W minionym tygodniu minister rolnictwa Republiki Litewskiej Kęstutis Navickas w Puńsku
spotkał się z władzami gminy i rolnikami, odwiedził prężne gospodarstwo rolne państwa Radziewiczów we wsi Przystawańce, laureatów wielu konkurów rolniczych.

Jak mówił litewski minister, jego wizyta miała na celu pozyskanie doświadczeń ora podzielenie się własnymi.

W gminie Puńsk przeważają średnie wielkości gospodarstwa rolne. Z kolei ba Litwie, po likwidacji kołchozów, potworzyły się duże farmy. Średnia powierzchnia litewskiego gospodarstwa sięga 150 ha, jest sporo gospodarstw po 500 i więcej ha. Użytkują je zarówno osoby fizyczne, jak i spółki, spółdzielnie.

Silne i słabsze strony litewskiego rolnictwa

Taka struktura ma swoje dobre i gorsze strony. Duże farmy rolne na niespełna 3 milionowej Litwie produkują 6 mln ton ziarna rocznie, z czego 4 mln są eksportowane. Natomiast brakuje warzyw i mięsa. Nieźle stoi produkcja mleka. Znane i cenione są także poza granicami kraju litewskie miody.

Ministerstwo Rolnictwa chce też promować lokalne przetwórstwo mleka poprzez dodatkowe działania – mówi minister rolnictwa K. Navickas.

Producenci mleka mogą nadal korzystać ze wsparcia na zakup urządzeń chłodniczych do mleka, które było dostępne w ramach różnych działań Litewskiego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020.

Od 2020 Wyłącznie drobni rolnicy zajmujący się hodowlą bydła mlecznego zostali zaproszeni do składania wniosków do Krajowej Agencji Płatniczej o wsparcie na wzmocnienie ich gospodarstw w ramach działania „Wsparcie małych gospodarstw” działania „Rozwój Gospodarki i Przedsiębiorczości” Litewskiego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014– 2020.

Pomoc ta jest przyznawana hodowcom bydła mlecznego, którzy hodują od 3 do 9 krów mlecznych do 15 000 euro. Priorytetowo potraktowano inwestujących w sprzęt do chłodzenia mleka, ponieważ jakość mleka jest szczególnie ważna dla całego łańcucha dostaw żywności.

W ciągu dwóch lat ze wsparcia skorzystało około 900 rolników, a w tym roku zgłosiło się ponad 200 kolejnych.

Na Litwie dominują małe gospodarstwa mleczne - 73 proc. gospodarstw ma do 5 krów w gospodarstwie, a liczba hodowanych tam krów stanowi 14% wszystkich krów mlecznych utrzymywanych na Litwie.

Na początku maja br. na Litwie hodowano prawie 228 tys. krów mlecznych, ale ich stado zmniejszyło się w ciągu roku o 8 tys. sztuk. Ta tendencja spadkowa obserwowana jest od wielu lat. Mimo to w okresie styczeń-kwiecień br. skupiono prawie 410,5 tys. ton mleka, tj. o 4,2 proc. więcej w porównaniu do tego samego okresu w zeszłym roku. Ilość skupowanego mleka zaczęła rosnąć wraz ze wzrostem cen skupu mleka do rekordowych poziomów. Może to zachęcić więcej rolników do podjęcia działalności mleczarskiej

Przeciwdziałać wyludnianiu się wsi

Negatywnym zjawiskiem, zdaniem litewskiego ministra rolnictwa, jest szybkie wyludnianie się wsi. Stąd też litewski rząd chce od 2023 roku zwiększyć pomoc małym i średnim gospodarstwo rolnym.

Jako, że wspólnie jest łatwiej, uproszczona zostanie m.in. procedura zakładania i funkcjonowania spółdzielni ( grup producenckich) rolniczych. Zmniejszone zostaną obciążenia administracyjne, a członkowie spółdzielni będą mieli większą swobodę w sprawach związanych z działalnością spółdzielni. Litewski rząd przyjął przygotowany przez Ministerstwo Rolnictwa projekt ustawy o zmianie ustawy prawo spółdzielcze.

- W rolnictwie współpraca między rolnikami jest nadal stosunkowo powolna. A jest to szczególnie korzystne dla małych i średnich gospodarstw – zwiększa ich produktywność i konkurencyjność, zapewnia wyższe dochody. Proponowane przez resort zmiany ułatwią zakładanie spółdzielni i funkcjonowanie ich członkom – mówi minister rolnictwa Kęstutis Navickas.

Przewiduje się, że członek spółdzielni będzie miał prawo przenieść swoje prawo głosu na inną osobę w trybie określonym w statucie, poprzez zawarcie umowy zbycia lub ustanowienie pełnomocnika do reprezentowania go na walnym zgromadzeniu.

Zdefiniowane zostały zasady podziału zysku i straty netto – zniesiony został obowiązek wypłaty dywidendy do 10% zysku netto. Spółdzielnia będzie mogła określić w swoim statucie maksymalny udział w zysku netto, który może zostać wydzielony. Kapitał rezerwowy zostanie wykorzystany w pierwszej kolejności na pokrycie straty. Tryb pokrycia pozostałej części szkody określi statut spółdzielni.

Ułatwienia wejdą w życie z chwilą przyjęcia tej ustawy przez Sejm.

Podobne bolączki po obu stronach granicy

Puńscy rolnicy chętnie dzieli się swymi doświadczeniami. Znają też sytuację litewskiego rolnictwa, bo sporo gospodarzy posiada lub dzierżawi ziemie rolną tuż po drugiej stronie granicy. Przeważnie na pasze dla zwierząt gospodarskich, głównie krów mlecznych.

Największą obecnie bolączką po obu stronach granicy jest szalejący wzrost kosztów produkcji rolnej. Szybko rosną ceny nawozów, pasz, paliwa, energii elektrycznej. Jak mówił jeden z rolników, w ub. roku tona nawozów azotowych kosztowała w granicach 1, 5 tys. zł, a obecnie dochodzi do 5 tysięcy. Aż o tyle nie wzrosły ceny skupu płodów rolnych.

Rok regionu Suduva

Kilka dni przed wizytą w Puńsku, w Wilnie zaprezentował się region Suduwy.

Rok 2022 został ogłoszony na Litwie rokiem Suduwy, tym samym uhonorowując ten graniczącego z naszym regionem rejon. Ministerstwo Rolnictwa postanowiło uczcić tę szczególną datę, zapraszając zespoły muzyczne i taneczne oraz rzemieślników dziedzictwa narodowego oraz rolników z gmin regionu Sudowia - Mariampol, Kalwaria, Kazlų Ruda i Szakiai, Wyłkowyszki, Prienai i Kowno.

Gratulując uczestnikom minister rolnictwa Kęstutis Navickas potwierdził, że wszystkie swoje najpiękniejsze lata spędził we wsi Pyragiai w powiecie kowieńskim, więc czuje sentyment do Suduwy.

- Mieszkańcy Suduvy od dawna słyną ze swojej działalności rolniczej. Suduwiacy zawsze li pracowici i wytrwali – mówi minister rolnictwa.

WYG

Fot: Ministerstwo Rolnictwa RL