Terminal Mockawa na stacji kolejowej tuż przy polsko - litewskiej granicy, na pierwszym odcinku Rail Baltiki po stronie litewskiej, w środę, 22 listopada 2017 roku rozpoczął działaność.
Aby przyciągnąć prywatnego inwestora, gmina Łoździeje wydzierżawiła 40 hektarów ziemi na 99 lat, chociaż na razie nowo oddany terminal nadal zajmuje tylko jedną dziesiątą tej powierzchni. W terminal estońska spółka Peranto OÜ zainwestowała około 6 mln euro.
Na razie terminal będzie obsługiwał transporty z materiałami ropopochodnymi. Pozwala on na przeładunek miliona ton produktów rocznie. W trzech magazynach mogą być przechowywane 3 tysiące ton oleju napędowego i 1 tys. ton benzyny.
Litewska Państwowa Inspekcja Podatkowa wydała zezwolenie, które pozwala na przyjmowanie, przechowywanie i wysyłkę wyrobów akcyzowych w ramach reżimu EMCS w Mockava Terminal Excise Warehouse No. LT0A10730435S: benzyny, bioklawy benzyny, paliwa odrzutowego, diesela, biodiesela, agro diesela, ogrzewanie oleju napędowego.
Produkty ropopochodne z Rosji i Białorusi docierają do Mockawy na rosyjskich szerokościach linii kolejowych i będą transportowane w głąb Europy cysternami samochodowymi do czasu zbudowania Rail Baltiki po polskiej stronie granicy.
To dopiero początek
- Są dwa scenariusze - mówił podczas otwarcia terminalu Tadas Augustauskas, dyrektor UAB „Mockava Terminala”. – Pierwszy przewiduje powstanie spółki i zakłada, że inwestor rozszerza działalność i obok terminalu naftowego buduje terminale dla innych produktów, inwestuje swoje fundusze i ewentualnie fundusze swoich partnerów. Alternatywnym sposobem jest przyciągnięcie partnerów, którzy sami chcieliby zainwestować tutaj pieniądze i utworzyć niezbędne terminale, magazyny - powiedział Tadas Augustauskas.
- Rejon Łoździej (Lazdijai) jest zainteresowany nowymi miejscami pracy. Główne rynki odbioru towaru będą w Polsce, a miejsca pracy tutaj, na Litwie, w rejonie Łoździej. Dlatego się z tego cieszę – powiedział z kolei Artūras Margelis, burmistrz rejonu.
Co ciekawe, inwestycją nie zajmował się litewski rząd, a łoździejski samorząd. Rząd tylko przekazał samorządowi prawa do dysponowania i zagospodarowywania gruntu. Ogłoszono przetarg na budowę i zarządzanie terminalem. Wygrał jeden z największych chemicznych koncernów na Litwie „Achemos grupė”, jednak nie przystąpił to budowy i odsprzedał w 2015 roku prawa dla fińskiej grupy Peranto OÜ.
Możemy tylko pomachać
W Mockawie - za sprawą realizacji projektu Rail Baltica - zmieniło się prawie wszystko. Zamiast stacji pamiętającej czasy radzieckie jest teraz nowoczesny obiekt z gruntownie zmienionym układem torowym i nową sygnalizacją. Zmodernizowano także terminal przeładunkowy na południowym skraju stacji. Zastosowane tu zostały przez wynajętą firmę „CargoBeamer“ najnowocześniejsze technologie, pozwalające na automatyczne przeniesienie ładunku (samochodu z towarem) z szosy na specjalny wagon. Inwestycję współfinansował program „Marco Polo”, który zakończył już swoją działalność. Ani Podlasie, ani Mazury „nie załapały się” do tego programu.
W przygranicznych Szestokach (Szeštokai), na nowym placu, są także nowe składy kontenerowe, pozwalające na przeładunek miliona ton towaru rocznie.
Duże kolejowe centrum logistyczne pod potrzeby Rail Baltiki powstaje w Kownie. Następny, najbliższy litewsko-polski terminal graniczny powinien zostać niebawem wybudowany w Mariampolu.
I to tutaj, a nie np. w polskich Trakiszkach, Ełku, czy Suwałkach powstaną liczne zakłady handlowo - usługowe, miejsca pracy. Jeżeli kiedyś Polska zbuduje swój odcinek Rail Baltiki, to co najwyżej przez wspomniane miejscowości będą szybko przejeżdżać ekspressowe pociągi. A tubylcy będą mogli im jedynie pomachać, a nie zarobić.
Litewskie tempo
Wcześniej, bo już pod koniec 2015 roku zbudowano litewski odcinek Rail Baltiki od Szestokai ( graniczna stacja) do Kowna. Już w 2011 r. projekt "Rail Baltica" na Litwie został uznany za projekt szczególnej wagi państwowej.
W ciągu pięciu lat wybudowano nową linię kolejową z torem o szerokości 1435 mm na odcinku od granicy z Polską (stacja Trakiszki) do Kowna. Obecnie wszystkie linie kolejowe w krajach bałtyckich są szerokotorowe (1520 mm).
Litwini, nie czekając na ościenne kraje, w tym i Polskę, zbudowali już w 2011 roku swój pierwszy odcinek Rail Baltiki od Mockawy do Szetokai. W maju 2013 roku rozpoczęli budowę torów od granicy z Polską do Mockawy. Rail Baltica na swoim przedostatnim, litewskim odcinku Szestokai - Mockava jest już splotem torów szerokiego (1520 mm) i normalnego (1435 mm).
Pod koniec 2015 roku zakończono budowę całej 120- kilometrowej nowej linii (o europejskich torach) od granicy z Polską do Kowna oraz modernizację starej linii o rosyjskich standardach. Zbudowano m.in. 19 mostów, 4 wiadukty, 10 stacji kolejowych, i 20 peronów.
W listopadzie 2017 roku do użytku oddany został kolejny odcinek europejskiej kolei Rail Baltica - Jiesia-Rokai. Rekonstrukcja odcinka kolei kosztowała 16,5 mln. euro. Zakończenie prac na odcinku jest radosną wiadomością dla mieszkańców Kowna, którzy do tej pory cierpieli hałas i niedogodności związane z przejazdem pociągów towarowych przez miasto.
Właśnie ze względu na mieszkańców rekonstrukcję tego odcinka linii przeprowadzono w pierwszej kolejności i nieco wcześniej niż było przewidziane w planie pierwotnym. Rekonstrukcje odcinka Jiesia-Rokai wykonała litewska spółka budowlana „Hidrostatyba" i niemiecka "Leonhard Weiss RTE".
W połowie stycznia br. rząd Litwy zatwierdził plan specjalny nowego odgałęzienia linii kolejowej Rail Batica od Kowna do granicy z Łotwą i rozpoczął procedurę zajęcia ziemi na potrzeby społeczne. Integralną częścią Rail Balticy po stronie litewskiej będzie też jej odnoga do Wilna.
Rail Baltica to linia kolejowa będąca, wraz z połączeniem drogowym Via Baltica, elementem transeuropejskiego korytarza transportowego, łącząca torem normalnym Warszawę, Kowno, Rygę, Tallinn i Helsinki. Cały korytarz od Warszawy do Tallina liczy 1142 kilometry. Dwutorowa linia będzie w pełni zelektryfikowana i przystosowana do przewozów zarówno pasażerskich, jak i towarowych.
O Rail Baltice zaczęto myśleć z inicjatywy Finlandii jeszcze pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Pierwsze analizy i projekty zaczęto opracowywać w 1993 r. Od tamtego czasu wykonano stosy opracowań studyjnych i analiz, na które wydano kilkanaście mln euro, a dopiero od kilku lat trwają pierwsze inwestycje.
WYG
Źródła: lrt.lt;.lazdijai.lt; samorząd Łoźdiej
Na górnym zdjęciu: mer rejonu Łoździeje, Artūras Margelis, (w środku) podczas wizytacji budowy terminalu w grudniu 2016 roku. Fot. Samorząd Łoździej.
A tak wygląda nasza stacja graniczna w Trakiszkach. Niestety, bez terminali przeładunkowych. Po lewej stronie widać tylko małą rampę przeładunkową.
