Region suwalski ma szanse na unijne pieniądze i z programu Polska - Litwa, i Polska - Ukraina

Program współpracy transgranicznej Interreg Polska-Ukraina został zatwierdzony przez Komisję Europejską. Tym samym wszystkie instrumenty współpracy w ramach Interreg z udziałem Polski na lata 2021-2027 są już zatwierdzone.

Daje to szansę na kontynuowanie współpracy transgranicznej Polski i Ukrainy, wzmacnianie więzi między organizacjami i mieszkańcami pogranicza oraz rozwój obszarów objętych współpracą.

Program współpracy transgranicznej Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027 będzie zarządzany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

- Rosyjska agresja na Ukrainę odcisnęła swoje piętno na współpracy transgranicznej we wschodnich regionach Unii Europejskiej. Zaprzestaliśmy współpracy z Rosją i Białorusią. Wojna nie zatrzymała jednak prac nad programem Polska-Ukraina. Co więcej, przyspieszyła przygotowanie programu w formule dwustronnej. W ciągu 4 miesięcy uzgodniliśmy i zatwierdziliśmy z ukraińską stroną treść programu i jego strategię inwestycyjną. W obecnej sytuacji bilateralna współpraca z Ukrainą w ramach Interreg nabiera szczególnego znaczenia. Interreg stawia na rozwój, integrację europejską regionów oraz rozwiązywanie problemów ponad granicami państw, które wymagają ścisłej współpracy  – mówi minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

Na Program PL-UA Unia Europejska przeznaczyła 187,4 mln EUR. Program będzie koncentrował się na wspólnych wyzwaniach w zakresie ochrony środowiska, kultury i zrównoważonej turystyki, opieki zdrowotnej, współpracy obywateli i instytucji oraz bezpieczeństwa i ochrony granic

Projekty w Programie PL-UA będą realizowane w pięciu priorytetach:

W miarę uruchamiania Programu informować będziemy o możliwościach otrzymania dofinansowania, terminach naborów oraz zasadach składania wniosków.

Obszar Programu to:

• w Polsce regiony:

Białostocki, Łomżyński, Suwalski, Ostrołęcki, Siedlecki, Bialski, Lubelski, Puławski, Chełmsko-Zamojski, Przemyski, Rzeszowski, Tarnobrzeski, Krośnieński,

• na Ukrainie obwody: wołyński, lwowski, zakarpacki, rówieński, tarnopolski, iwano-frankowski.

Obszar Obejmuje 177 128 km2, z tego: 57% na Ukrainie i 43% w Polsce.

Wieloletnia współpraca

Pomimo swojej wielkości uczestniczące regiony borykają się z podobnymi problemami i mają porównywalny potencjał rozwojowy. Obszar pogranicza charakteryzuje się niską gęstością zaludnienia, rzadką siecią osadniczą oraz (głównie w Polska) duża liczba obszarów ochrony przyrody. Łącznie czynniki te przyczyniają się do stosunkowo wysokiego zachowanie zasobów naturalnych. Jak widać, większość obszaru to peryferia zaangażowanych krajów niższą niż przeciętna krajową wartością PKB większości podregionów. Wyjątkiem są tu metropolie i ich sytuacja gospodarcza jest korzystniejsza.

Z drugiej strony podstawowe systemy, takie jak edukacja, administracja publiczna, systemy prawne i polityczne znacznie się różnią między dwoma krajami.

Polska i Ukraina współpracują od wielu lat i mimo istniejących przeciwności wspólne

Działania podjęto działania i wypracowano wspólne rozwiązania.

Bez Białorusi

W latach 2004-2006 był Program Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIA / TACIS CBC 2004-2006. Kontynuowany był jako Program Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina od 2007 roku. Od wielu lat trójstronny współpraca była owocna i udana. Niemniej, za sprawą m.in. łamania praw człowieka, wywołując kryzys w UE granic zewnętrznych i wykorzystywania migrantów do celów politycznych, zainicjowanej przez Białoruś w 2021 r., zaangażowania Białorusi w niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji zbrojnej Rosji na Ukrainę z dnia 24.02.2022 r. naruszenia prawa międzynarodowego, obecnie zawieszona jest współpraca CBC z Białorusią. Dlatego lata 2021-2027 Program będzie dwustronny: Interreg NEXT Polska-Ukraina.

Program Współpracy Granicznej 2014-2020 oraz w nowej perspektywie

Program Współpracy Transgranicznej Polska-Ukraina wspiera budowanie i utrzymywanie powiązań między lokalnymi oraz społeczności i podmioty regionalne ponad granicami. Edycja 2014-2020 obejmowała Białoruś i miała sumę budżet w wysokości ponad 201 mln euro (183 mln euro dofinansowania UE, 18,3 mln euro dofinansowania beneficjentów), Na realizację projektów w ramach czterech tematycznych przeznaczono 188 mln euro na cele: Dziedzictwo, Dostępność, Bezpieczeństwo i Granice. Wspierane były trzy rodzaje projektów: Duże Projekty infrastrukturalne, które dotyczyły dostępności, bezpieczeństwa i granic, regularne projekty we wszystkich tematach cele i mikroprojekty ukierunkowane na dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze obszaru Programu.

W edycji Programu na lata 2014-2020 do dofinansowania wybrano ponad 160 projektów, z których ok. 450beneficjenci zaangażowani jako partnerzy projektów. Najpopularniejsze tematy projektów w tej edycji Programu 2014- 2020 były:

• zachowanie dziedzictwa kulturowego;

• poprawa bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa zdrowotnego;

• zachowanie istniejącego dziedzictwa naturalnego;

• poprawa połączeń transportowych.

Powiat sejneński zmodernizował z tego programu drogę powiatową Berżniki - Ogrodniki.

Zdrowie

Natomiast szpital w Suwałkach wraz Grodzieńskim Obwodowym Szpitalem Klinicznym realizował projekt pn. Rozwój współpracy instytucji medycznych Polski i Białorusi w celu podniesienia jakości diagnostyki onkologicznej oraz organizacji pomocy w nagłych wypadkach. Całkowity koszt projektu wyniósł prawie 4 mln euro. Szpital Wojewódzki im. dr. Ludwika Rydygiera w Suwałkach został m.in. doposażony w nowoczesny sprzęt na potrzeby diagnostyki i leczenia w obszarze onkologii.

Wdrażany był warty ponad 5,5 mln zł projekt "Modelowy program opieki zdrowotnej walki z osteoporozą w obszarze przygranicza polsko-białoruskiego”, którego celem była poprawa jakości opieki zdrowotnej w zakresie ortopedii i reumatologii, ze szczególnym uwzględnieniem osteoporozy. Zmodernizowany został oddział reumatologii. Projekt suwalska placówka realizowała wespół ze Szpitalem Ratunkowym w Grodnie. Budżet całego projektu wyniósł 1,852 mln euro, z tego 1,173 mln euro, czyli prawie 5 mln zł pochłonęła realizacja przedsięwzięcia w Suwałkach. Na zwalczanie skutków pandemii suwalska placówka pozyskała też środki z programów współpracy transgranicznej Interreg Polska - Litwa oraz Polska - Białoruś.

Teraz trzeba szukać tylko ukraińskich partnerów. Miasto Suwałki nawiazało współpracę z Tarnopolem

Program na lata 2021-2027 wzmocni istniejące więzi między Polską i Ukrainą oraz zbuduje nowe w obszarze: środowisko, zdrowie, turystyka, współpraca i granice. Program będzie zatem a kontynuacja i pogłębienie procesów rozwojowych rozpoczętych w okresie programowania 2014-2020 - głosi komunikat Sekretariatu Programu

Jednak w miarę pojawiania się nowych wyzwań dla współpracy transgranicznej między Polską a Ukrainą, Program będzie bardziej dostosowany do potrzeb, aby zmaksymalizować jego wpływ na obszar Programu. Dla efektywniejszej wymiany danych w programie na lata 2021-2027 ustanowiono system gwarantujący, że wszystkie wymiany między beneficjentami i wszystkie Uprawnienia programowe realizowane są za pomocą elektronicznej wymiany danych.

Program Polska-Ukraina 2021-2027 służy również cyfryzacji (np. w ochronie zdrowia), wsparciu turystyki(tworzenie miejsc pracy), środowisko poprzez promowanie adaptacji do zmian klimatu, zrównoważoną gospodarkę wodną, zwiększenie różnorodności biologicznej i zmniejszenie zanieczyszczenia.

W kontekście cyfryzacji program będzie starał się przyczynić do realizacji celów dyrektywy w sprawie dostępności sieci stron internetowych i aplikacji mobilnych organów sektora publicznego).

Program Polska-Ukraina będzie wspierał osiąganie celów Strategii poprzez m.in. zwiększenie integracji w regionie w zakresie m.in. ochrona różnorodności biologicznej, poprawy bezpieczeństwa na wschodniej granicy UE i jej stabilizacji.

WYG

Na fot: Migawki z realizacji projektów turystycznych Ukrainą z lat 2014- 2022

Źródło i fot: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej; Interreg Polska -Ukraina