Susza rolnicza na obszarze Polski była omawiana w czwartek, 21 czerwca podczas wideokonferencji ministra Jana Krzysztofa Ardanowskiego z wojewodami.
– Chcemy pomóc rolnikom, ale aby to uczynić najpierw trzeba oszacować straty w każdej gminie i w każdej wsi – powiedział minister Ardanowski zwracając się do wojewodów z apelem o jak najszybsze powoływanie specjalnych komisji. Minister oczekuje, ze w przyszłym tygodniu komisje szacujące straty będą działały, już w każdej gminie.
Uczestniczący w wideokonferencji podsekretarz stanu Rafał Romanowski zaznaczył, że potrzeba podjęcia szybkich działań wynika również z pogarszającej się sytuacji na polach. Aktualnie susza rolnicza występuje wśród upraw: zbóż jarych, zbóż ozimych, truskawek, krzewów owocowych, drzew owocowych a także rzepaku i rzepiku.
Szacowanie strat spowodowanych suszą
Niektóre urzędy gmin już informują rolników o możliwości składania w gminach wniosków o oszacowanie strat w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowanych suszą. Aby zgłosić szkody, gospodarze muszą pobrać odpowiedni wniosek w urzędzie gminy. Jeśli gmina takiego wniosku nie posiada, należy przedstawić pisemną prośbę o oszacowanie szkód spowodowanych suszą.
Do wniosku muszą być dołączone załączniki:
- Oświadczenie o plonach, cenach i produkcji towarowej oraz kosztach nieponiesionych i poniesionych,
- Oświadczenie o ilości zwierząt, produktach i ich cenach,
- Zgoda na przetwarzanie danych osobowych.
- Kopia wniosku o płatności obszarowe (Załącznik Nr 1 musi być wypełniony zgodnie z wnioskiem o płatności obszarowe na rok 2018, złożonym w ARIMR
Po otrzymaniu od gospodarza wniosku lub pisma z prośbą o oszacowanie strat wójt ma prawo wystąpić o powołanie gminnej komisji.
Pomoc dla poszkodowanych rolników
Jeśli w gospodarstwach oszacowane zostaną szkody, rolnicy będą mogli skorzystać z pomocy de minimis. Może być udzielona w formie niskooprocentowanych kredytów przyznawanych na preferencyjnych warunkach. Rolnicy mogą również ubiegać się w KRUS o odroczenie i rozłożenie na raty płatności związanych z umową sprzedaży i dzierżawy gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Mogą starać się też o ulgi w opłatach czynszu, a nawet o jego umorzenie.
Ponadto, na indywidualny wniosek rolnika, przyznane mu mogą zostać przez wójtów, burmistrzów czy też prezydentów miast ulgi w podatku rolnym.
Ministerstwo Rolnictwa zapowiada, że po zakończeniu prac komisji zapadną decyzje o innych formach pomocy dla rolników poszkodowanych w wyniku suszy, niż dostępne w ramach obowiązujących przepisów kredyty preferencyjne, odroczenia i rozłożenia na raty płatności dla KRUS i KOWR, ulgi w podatku rolnym.
Były już minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel wystąpił z wnioskiem do Komisarza Komisji Europejskiej Phila Hogana o podjęcie interwencji z budżetu Unii Europejskiej w związku z trudną sytuacją polskich rolników dotkniętych skutkami suszy w uprawach na terenie prawie całego kraju.
Wsparcie z budżetu UE dla polskich rolników, którzy zostali drastycznie dotknięci skutkami suszy umożliwi uruchomienie programu pomocy w kwotach wyższych niż projektowana pomoc wyłącznie z budżetu krajowego.
Susza w 94 proc. gmin
Na podstawie wskaźników klimatycznego bilansu wodnego, określanych w ramach monitoringu suszy przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, stwierdzono wystąpienie suszy rolniczej wśród upraw zbóż jarych, zbóż ozimych, krzewów owocowych, truskawek, drzew owocowych i rzepaku i rzepiku. Nawet przelotne deszcze nie uratują już sytuacji.
Największe zagrożenie skutkami suszy rolniczej w Polsce występuje wśród upraw zbóż jarych. Na terenie kraju suszę notowano we wszystkich województwach, w 10 z nich występowała we wszystkich gminach. Suszę odnotowano w 2329 gminach tj. 93,99% gmin kraju na powierzchni 65,47% gruntów ornych. Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. wielkopolskim, podlaskim, lubelskim, pomorskim, mazowieckim, lubuskim, zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim, (od 75,7 do 85,8% gruntów ornych tych województw).
Bardzo duże zagrożenie skutkami suszy rolniczej występuje wśród upraw zbóż ozimych, którą notowano we wszystkich województwach, w 9 z nich w 100% gmin. Suszę notowano w 2264 gminach tj. 91,36% gmin kraju na powierzchni 50,28% gruntów ornych. Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. wielkopolskim, lubuskim, pomorskim, mazowieckim, podlaskim, zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim oraz lubelskim (od 51,8 do 73,9% gruntów ornych tych województw).
Duże zagrożenie suszą rolniczą notowane jest w uprawach krzewów owocowych, którą notowano we wszystkich województwach, w 11 z nich w 100% gmin. Na terenie Polski suszę notowano w 2240 gminach tj. 90,40% gmin kraju na powierzchni 52,55% gruntów ornych. Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. lubuskim, wielkopolskim, pomorskim, mazowieckim, podlaskim, lubelskim, zachodniopomorskim oraz kujawsko-pomorskim (od 57,1 do 75,1% gruntów ornych województw).
Bardzo duże zagrożenie suszą rolniczą występuje wśród upraw truskawek, notowano ją we wszystkich województwach, przy czym w 11 z nich w 100% gmin. Na terenie Polski suszę notowano w 2233 gminach tj. 90,11% gmin kraju na powierzchni 50,44% gruntów ornych. Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. lubuskim, wielkopolskim, pomorskim, mazowieckim, podlaskim, lubelskim, kujawsko-pomorskim oraz zachodniopomorskim (od 55,0 do 74,8% gruntów ornych tych województw).
Susza rolnicza występuje również wśród upraw drzew owocowych. Na terenie Polski suszę notowano w 15 województwach na terenie 1437 gmin tj. 57,99% gmin kraju obejmując powierzchnię 18,70% gruntów ornych. W województwie podlaskim odnotowano ją we wszystkich gminach. Szczególnie dużą powierzchnię susza w tych uprawach objęła w woj. podlaskim, lubelskim oraz pomorskim (od 36,2 do 43,8% gruntów ornych tych województw).
Suszę rolniczą odnotowano w uprawach rzepaku i rzepiku, notowano ją w 8 województwach. Na terenie Polski suszę wśród tych upraw notowano w 186 gminach tj. 7,51% gmin kraju na powierzchni 1,15% gruntów ornych.
Ceny w dół, czy w górę?
Susza może spowodować - ostrzegają eksperci rolni - duży wzrost cen produktów rolnych. Pojawią się nawet informacje, że jesienią br. kostka masła ma kosztować, bagatela, 10 złotych.
Na razie ceny idą w dół, przynajmniej w skupie od rolników.
GUS opublikował w środę dane nt. cen skupu produktów rolnych w maju 2018 r. Wskazały one na szeroki zakres spadku cen w ujęciu rocznym.
Na szczególną uwagę zasługuje pierwszy od września 2016 r. spadek cen skupu mleka w ujęciu rocznym (-1,8% r/r). W danych na uwagę zasługuje również dalszy spadek cen skupu trzody chlewnej (-19,6% r/r) związany z silną odbudową pogłowia świń w UE przy jednoczesnym wyraźnym zmniejszenie popytu na wieprzowinę w Chinach.
Obniżenie cen w ujęciu rocznym odnotowano także w przypadku większości gatunków zbóż. Nie lepiej z warzywami.
Rozsypali ziemniaki i kapustę
Gdy w czwartek do Kościerzyna pod Sieradzem przybyła sejmowa Komisja Rolnictwa, rolnicy, na powitanie posłów, rozsypali przed wejściem… ziemniaki.
Nad wejściem do budynku ODR w Kościerzynie pikietujący rozwiesili baner z hasłem: „Witajcie na Ziemi Sieradzkiej – krwawiącym sercu polskiego rolnictwa”. Przybyłym zaś posłom wręczali spore worki z ziemniakami opatrzone napisami: "cena 4 zł". Organizatorem akcji była Unia Warzywno-Ziemniaczana, stowarzyszenie producentów znane już z lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich protestów w obronie interesów krajowych rolników.
To kolejna taka akcja Unii, w maju br. pod starostwem w Sieradzu wysypano dwie przyczepy kapusty. Protestujący domagali się wyższych cen płodów rolnych i bardziej restrykcyjnej kontroli żywności importowanej z zachodu.
Rolnicy protestowali także w Łęczycy, Koszalinie i Nowych Skalmierzycach. Zablokowali drogę krajową nr 3 w Jakuszycach. Potem byli w Warszawie. Na transparentach rolnicy wypisali różne hasła, w tym: „Nie pozwólmy zrobić z Polski śmietniska Europy”, „Ziemniaki - Producent 0,20 zł/kg, a w Markecie 2,00 zł/kg.”
Protestujący domagają się wyższych cen płodów rolnych i bardziej restrykcyjnej kontroli żywności importowanej z zachodu.
„Oczekujemy zdecydowanych działań ze strony ministra rolnictwa i premiera. Mamy dość służalczości polskiego rządu wobec Unii Europejskiej. Nie takiej Unii chcieliśmy! Inne państwa dbają o rodzimą produkcję, a nasze?! Mamy dość takiego traktowania” - grzmiał Michał Kołodziejczak, prezes Unii Warzywno Ziemniaczanej
Na razie zmieniono ministra rolnictwa. Zmian cen dla producentów nie widać.
WYG
Źródło: MRiRW; Unia Warzywno - Ziemniaczana
Fot. MRiRW; Unia Warzywno - Ziemniaczana oraz własne
