W piątek, 6 grudnia w Kłajpedzie odbędzie się uroczystość z udziałem prezydentów Polski, Łotwy, Estonii i Litwy.
Andrzej Duda, Edgars Rinkevičius, Alar Karis i Gitanas Nausėda omówią sytuację bezpieczeństwa w regionie, wsparcie dla Ukrainy, wspólne projekty infrastrukturalne, kwestie niezależności energetycznej. Prezydenci krajów bałtyckich przyjmą także wspólne oświadczenie w sprawie wzmocnionej współpracy w zakresie bezpieczeństwa i obrony, w tym zwiększania odporności i ochrony infrastruktury krytycznej.
Pływający terminal gazu własnością Litwy
Jednym z bardzo ważnych wydarzeń będzie ceremonia przekazania aktu własności pływającej instalacji do magazynowania i regazyfikacji Independence (Niepodległość) Republice Litewskiej.
Od 6 grudnia terminal ten stanie się własnością Litwy, zwiększymy tonaż litewskiej floty o 30 proc. a ze względu na jego szczególne rozmiary będziemy go eksploatować tak długo, jak będzie potrzeba - powiedział w miniony piątek dziennikarzom w Kłajpedzie D. Šilenskis, dyrektor generalny KN Energies Darius Šilenskis.
Na samym statku będzie napisane „Kłajpeda” i będzie powiewać litewska bandera.
Terminal LNG w Kłajpedzie zacumował w państwowym porcie morskim pod koniec 2014 roku, a działalność komercyjną rozpoczął w 2015 roku.
Składa się ze statku magazynowego Niepodległość, nabrzeża, gazociągu łączącego oraz stacji pomiaru gazu. Usługi leasingu i zarządzania zbiornikiem do magazynowania LNG Independent świadczy norweska firma Höegh LNG. Statek do magazynowania LNG został zbudowany w stoczni Hyundai Heavy Industries Co., Ltd. w Korei Południowej. Przy nabrzeżu na stałe zacumowany jest statek magazynowy.
Ponieważ statek do magazynowania skroplonego gazu ziemnego (LNG) Niepodległość z końcem tego roku stanie się własnością Litwy, dyrektor generalny KN Energies Darius Šilenskis twierdzi, że kraj będzie potrzebował terminalu co najmniej do 2040 r., a jego przejęcie będzie kosztować około 140 mln. euro, które można spłacić do 2044 r.
Uniezależnienie się od rosyjskiego gazu
- 10 lat temu, 27 października, terminal Niepodległość przybył do portu w Kłajpedzie. Chcemy uczcić tę okazję i celebrować ją, ponieważ pojawienie się tego terminala zmieniło odporność energetyczną i sytuację bezpieczeństwa całego regionu - zauważa generalny KN Energies Darius Šilenskis.
- Pojawienie się tego terminala pozwoliło nam całkowicie zrezygnować z rosyjskiego gazu z pierwszych dni wojny na Ukrainie – powiedział szef KN Energies. - Korzyści z terminalu są dla nas oczywiste (...), nie ma wątpliwości, że obecność terminala w tym miejscu stworzyła ogromną wartość dodaną zarówno dla litewskiej gospodarki, litewskich przedsiębiorstw, jak i zwykłych odbiorców gazu – zapewnił.
Teoretycznie „Niepodległość” może podwójnie zaspokoić potrzeby Litwy, ale jest połączona z innymi rynkami regionalnymi, krajami bałtyckimi, Finlandią i Polską, więc jej przepustowość może być całkowicie niewystarczająca.
Według operatora przesyłowego gazu, Amber Grid, maksymalna moc nominalna terminalu LNG szacowana jest na 33 terawatogodzin (TWh) rocznie w porównaniu do 2023 roku. Ilość gazu zużytego na Litwie wyniosła 14,9 terawatogodzin (TWh) gazu. Według wyliczeń KN Energies, od momentu uruchomienia terminalu LNG, dzięki tańszemu gazowi, Litwa zaoszczędziła średnio 166 mln euro rocznie euro. Obliczeń dokonano na podstawie oceny, że po uruchomieniu terminalu mieszkańcy Litwy płacą za gaz około 30 proc. mniej, łącznie z ponoszonymi corocznie kosztami utrzymania terminala.
Dostawy LNG z różnych stron świata
Kierownik operacyjny terminalu LNG Rimas Rusinas zauważył, że obecnie Independence pracuje na 80–85 procent możliwości przerobowych.
Od początku funkcjonowania terminalu port w Kłajpedzie odwiedziło 79 różnych gazowców przewożących LNG. Większość gazu dostarczono z Norwegii i USA. Gaz pochodził także z egzotycznych krajów Afryki: Trynidadu i Tobago, Nigerii, Egiptu, Gwinei Równikowej, Algierii.
Terminal LNG w Kłajpedzie działa już 3650 dni bez żadnych incydentów związanych z bezpieczeństwem. Z terminalu korzysta pięć krajów – Litwa, a także inne kraje regionu Morza Bałtyckiego – Polska, Łotwa, Norwegia i Estonia.
Gaz dla Polski
Gaz otrzymuje także Polska, w tym i nasz region, zarówno poprzez polsko - litewski gazociąg, jak i cysternami.
Autocysterny
PGNiG ( obecne w grupie ORLEN) rozpoczęło użytkowanie stacji przeładunkowej LNG w Kłajpedzie 1 kwietnia 2020 r. Tylko w ciągu pierwszych dwóch lat załadowano ponad tysiąc autocystern.
Jak podkreśliła wówczas PGNiG, zdecydowana większość LNG ze stacji w Kłajpedzie trafiła do odbiorców w Polsce, w szczególności stacji regazyfikacji zlokalizowanych w północno-wschodniej części kraju, a także do odbiorców z Litwy i Estonii.
We wrześniu 2024 roku już Grupa Orlen podpisała pięcioletnią umowę z litewskim KN Energies na wyłączne użytkowanie nabrzeżnej stacji odbioru i przeładunku LNG małej skali w Kłajpedzie. Gaz, odbierany na Litwie, zasila odbiorców w północno-wschodniej Polsce, a także trafia na rynki krajów bałtyckich.
Do tamtej pory koncern odebrał tam blisko 60 tysięcy ton skroplonego gazu ziemnego. Nowy dokument będzie obowiązywał do końca marca 2030 roku.
Gaz odbierany przez Orlen na Litwie jest transportowany autocysternami i trafia do odbiorców w północno-wschodniej Polsce. Korzystają z niego klienci biznesowi oraz stacje regazyfikujące LNG na terenach, gdzie nie dociera sieć gazowa.
Gazociągiem
KN Energies jest także operatorem pływającego terminalu LNG dużej skali w Kłajpedzie, gdzie Orlen korzysta z długoterminowych mocy regazyfikacyjnych zarezerwowanych do 2032 roku. W ramach tej umowy polski koncern może sprowadzić poprzez terminal ponad 0,5 mld m sześc. gazu ziemnego rocznie. Po regazyfikacji część surowca sprzedawana jest odbiorcom z krajów bałtyckich, reszta trafiła na rynek polski poprzez Gazociąg Polska-Litwa, uruchomiony w maju 2022 roku.
Zdolność przesyłowa gazociągu z Litwy do Polski wynosi ok. 2 mld. metrów sześciennych. O nieco więcej, bo do 2,5 miliarda metrów sześciennych, istn ieją możliwości dostaw gazu z Polski na Litwę.
W trzech kwartałach 2024 r. na Litwie zużyto 12,2 terawatogodzin (TWh) gazu, czyli 31 proc. więcej niż w tym samym czasie w 2023 r. zapotrzebowanie kraju na gaz osiągnęło poziom 9,3 TWh. Zapotrzebowanie na gaz wzrosło ze względu na nieco niższą temperaturę powietrza na początku roku i niższą cenę gazu na rynku. Ten ostatni powód doprowadził do większego zużycia gazu w produkcji energii elektrycznej i nawozów.
Gazociągiem GIPL łączącym Litwę i Polskę przetransportowano w ciągu dziewięciu miesięcy br. do Europy 1,1 TWh gazu. Na potrzeby Łotwy i Estonii oraz do magazynowania gazu do podziemnego magazynu gazu Inčukalnis przekazano połączeniem litewsko-łotewskim 7,3 TWh gazu.
78% LNG zostało dostarczone na Litwę i inne kraje bałtyckie poprzez terminal LNG w Kłajpedzie. (16,3 TWh) całego gazu przesłanego do systemu. Przepływ z Łotwy na Litwę stanowił 15 proc. (3,1 TWh), z Polski – 7 proc. (1,5 TWh).
Od producentów biogazu do systemu wprowadzono prawie 100 GWh biometanu.
Do Niemiec
Gaz z Kłajpedy otrzymują także Niemcy, które stopniowo rezygnują z rosyjskiego gazu.
Obecnie w Niemczech działa pięć terminali LNG i sześć statków. Cztery terminale należą do niemieckiej spółki państwowej Deutsche Energy Terminal GmbH. KN działa w Niemczech od 2022 roku, kiedy to rozpoczęło świadczenie usług komercyjnych dla pierwszego terminalu w Wilhelmshaven.
- Naszą rolę w Niemczech dodatkowo wzmocniło zwycięstwo w skonsolidowanym przetargu na komercyjną eksploatację wszystkich czterech niemieckich terminali LNG. Projekty LNG są obecnie opracowywane w dwóch terminalach Brunsbüttel, Stadt i Wilhelmshafen. W drugim terminalu LNG w Wilhelmshaven (Wilhelmshaven 2) świadczymy nie tylko komercyjne, ale także techniczne usługi operacyjne i konserwacyjne - informuje dyrektor generalny KN Energies Darius Šilenskis.
WYG
Źródła i fot: Ministerstwo Energetyki Republiki Litewskiej; KN Energies”; Amber Grid: Grupa Orlen
