Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego. Wyprowadzamy się na wieś lub obrzeża miast

GUS opublikował dane z Narodowego Spisu Powszechnego w 2021 roku. Coraz więcej mieszkańców miast decyduje się na osiedlanie się na obrzeżach metropolii. Suburbanizacja to jeden z istotnych trendów decydujących o kierunku rozwoju miast

Oto kilka danych dotyczących ludności i mieszkań

Liczba ludności Polski w dniu 31 marca 2021 r.  -  38 036 118

Wśród stałych mieszkańców Polski 99,7 proc., czyli 37,9 mln osób, to obywatele RP - podał GUS. Inne obywatelstwo ma 111,8 tys. stałych mieszkańców, czyli dwukrotnie więcej niż w poprzednim spisie. W tej grupie 47,4 proc. to obywatele Ukrainy.

Liczba mieszkań w Polsce w dniu 31 marca 2021 r. -  15 227 927

Według ostatecznych wyników NSP 2021 liczba ludności Polski liczyła 38 036 118 osób i była mniejsza o 1,2% (475 706) w porównaniu z wynikami spisu 2011 r.

Na terenie Polski zlokalizowanych było 15 227 927 mieszkań, ich liczba zwiększyła się o 12,8% (1 732 550) w porównaniu ze spisem z 2011 r.

Stan i struktura ludności Polski

Według ostatecznych wyników NSP 2021 w Polsce 31 marca 2021 r. mieszkało 38 036 118 osób (48,3% populacji stanowili mężczyźni, a 51,7% kobiety).

W porównaniu z wynikami NSP 2011 liczba ludności zmniejszyła się w 2021 r. o 475 706, tj. o 1,2%. Liczba kobiet uległa zmniejszeniu o 220 730 (tj. 1,1%), a mężczyzn – o 254 976 (tj. 1,4%).

Ludność według województw

Największym województwem pod względem liczby ludności w 2021 r. jest nadal województwo mazowieckie liczące 5 514 699 mieszkańców, co stanowi 14,5% ogółu ludności kraju. W stosunku do poprzedniego spisu odnotowało ono największy przyrost liczby ludności, tj. o 246 039 osób. Kolejnym pod względem liczby ludności jest województwo śląskie liczące 4 402 950 osób, co stanowi 11,6% ogółu ludności kraju. W województwie śląskim odnotowano spadek liczby ludności o nieco ponad 227 416 osób.

Z kolei najmniejszymi województwami są: opolskie liczące 954 133 mieszkańców, co stanowi 2,5% całej ludności kraju (spadek o 62 079 osób) oraz lubuskie z liczbą ludności 991 213, gdzie także odnotowano spadek w stosunku do 2011 r. o 31 630 osób.

W okresie międzyspisowym w większości województw odnotowano spadek liczby ludności, największy w świętokrzyskim – o 6,6%, opolskim ‒ o 6,1% oraz lubelskim ‒ o 5,7%. Z kolei najwyższy przyrost liczby ludności wystąpił w województwach: mazowieckim ‒ o 4,7% i pomorskim ‒ o 3,6%. Skala zmian liczby mieszkańców w poszczególnych województwach jest związana z rozwojem infrastruktury społeczno-gospodarczej i perspektywami na rynku pracy, co w konsekwencji warunkuje migracje (napływ lub brak odpływu przede wszystkim ludzi młodych), a następnie tworzenie rodzin.

Gminy o największym ubytku i największym przyroście ludności

Spośród 2 477 gmin funkcjonujących w Polsce w 2021 roku spadek liczby ludności w stosunku do wyników NSP 2011 miał miejsce w 1 776 gminach, w tym w 1 181 gminach ubytek ludności wyniósł powyżej 5%, a w 397 powyżej 10%.

Większość gmin, które odnotowały duży spadek liczby ludności (powyżej 10%) znajduje się na terenach tzw. „ściany wschodniej”. Szczególna koncentracja tego typu gmin ma miejsce w województwie podlaskim (stanowią one blisko połowę gmin - aż 48% w województwie), w południowej części województwa lubelskiego, obszarach przy granicy z Rosją, wschodniej części Pomorza Zachodniego oraz terenach górskich w południowej części kraju.

Wśród gmin o najwyższym spadku ludności dominują gminy położone w województwie podlaskim. Sześć spośród dziesięciu gmin o najwyższym spadku ludności w 2021 r. w porównaniu z 2011 r. znajduje się w tym województwie. Jednakże gminą o najwyższym spadku liczby ludności (ponad 36% w ciągu dziesięciu lat) jest Dobrzeń Wielki (gm. wiejska, pow. opolski, woj. opolskie.

 Gminy o przyroście ludności większym niż 10% w 2021 r.

Gminy o ubytku ludności większym niż 10% w 2021 r.

 Starzenie się

Porównanie wyników spisów z 2011 i 2021 roku pokazuje szybki proces starzenia się ludności, który ma miejsce obecnie w Polsce. W 2011 r. odsetek osób w wieku 65 i więcej lat był wyższy niż 20% w zaledwie 51. gminach (tj. około 2%). Gminy te były położone przede wszystkim w województwie podlaskim oraz lubelskim. W 2021 r. liczba gmin z udziałem osób starszych przekraczającym 20% wzrosła dziesięciokrotnie,  stanowiły one już ponad 1/5 wszystkich gmin w Polsce. Najmłodsze demograficznie były obszary położone na Pomorzu i w Małópolsce.W tych wojwództwach było stosunkowo niewiele gmin z wysokim odsetkiem osób w wieku 65 i więcej lat

Gminy, w których odsetek ludności w wieku 65 lat i więcej wynosił 20% i więcej w 2011 r. i 2021 r.

Mieszkania 

W okresie międzyspisowym największy przyrost budynków z mieszkaniami odnotowano w województwach: pomorskim (20,7%), dolnośląskim  (19,3%) i wielkopolskim (17,8%). W odniesieniu do istniejącego zasobu najmniej budynków przybyło w województwach: lubelskim (4,8%), świętokrzyskim (5,8%), opolskim (6,2%) oraz podlaskim (6,4%).  

Liczba lokali mieszkalnych, na które obowiązywały umowy najmu socjalnego na koniec 2021 r. wyniosła 66,3 tys. i była większa o 0,6% w porównaniu z 2020 r.

Liczba budynków w miastach wzrosła w analizowanych okresie o 13,3% (tj. o 302 884 budynków) i wyniosła 2 588 525 budynków.

Na obszarach wiejskich liczba budynków wzrosła o 12,1% (tj. o 456 904 budynki) i wyniosła 4 218 355 budynków.

W okresie 2011–2021 największy przyrost mieszkań odnotowano w województwach: pomorskim (19,8%) i małopolskim (19,3%), a także w województwach: wielkopolskim, dolnośląskim i mazowieckim – o ponad 17%. Najmniej mieszkań natomiast przybyło w województwach: opolskim (4,9%), świętokrzyskim (6,3%), łódzkim (6,6%) oraz śląskim (6,9%).

 W odniesieniu do istniejącego zasobu najmniej budynków przybyło w województwach: lubelskim (4,8%), świętokrzyskim (5,8%), opolskim (6,2%) oraz podlaskim (6,4%). 

W ciągu ostatniej dekady największy przyrost liczby mieszkań odnotowano w gminach, które charakteryzowały się największym przyrostem ludności. Dotyczyło to gmin położonych w bezpośrednim sąsiedztwie ośrodków miejskich. Ponadto, w przypadku gmin miejsko-wiejskich relatywnie wyższy przyrost mieszkań odnotowano na obszarach wiejskich tych gmin.

Wyposażenie mieszkań

Na koniec marca 2021 roku liczba mieszkań wyposażonych w trzy podstawowe instalacje sanitarno-techniczne, tj. wodociąg, ustęp i łazienkę, wyniosła ponad 14,5 mln i stanowiły one 94,8% ogółu mieszkań zlokalizowanych na terenie kraju. Jednocześnie w więcej niż co drugim mieszkaniu występowały dodatkowo centralne ogrzewanie i gaz z sieci.

Spośród budynków, w których zlokalizowane były mieszkania, komplet urządzeń technicznych, tj. wodociąg, kanalizację i centralne ogrzewanie, doprowadzony był do ponad 5,8 mln budynków. Ich udział w ogólnej liczbie budynków z mieszkaniami wyniósł 83,9%.

Wśród budynków z podstawowymi urządzeniami technicznymi prawie 2,7 mln budynków wyposażonych było dodatkowo w gaz z sieci (38,3% ogółu budynków z mieszkaniami).

Wyposażenie mieszkań w instalacje

W 2021 r. w najbardziej powszechną instalację, jaką jest wodociąg, wyposażonych było prawie14,9 mln mieszkań (tj. 97,1% ogółu mieszkań). W porównaniu z NSP2011 liczba mieszkań z wodociągiem wzrosła o prawie 15%. Zwiększyła się również liczba mieszkań z łazienką (o 19,4%) oraz z ustępem spłukiwanym wodą bieżącą (o 16,2%), a ich udziały w ogóle mieszkań wyniosły po 94,8%.

Ponad 12,9 mln mieszkań wyposażonych było w centralne ogrzewanie, tj. o 19,6% więcej niż w 2011 r., a ich udział w ogólnej liczbie mieszkań w Polsce wyniósł 84,4%.

Najrzadziej centralne ogrzewanie w budynkach występowało w województwach podlaskim (74,4%), lubelskim (77,4%) i świętokrzyskim (80,2%).

 W porównaniu z NSP2011 wzrosła także liczba mieszkań wyposażonych w gaz z sieci, których na koniec marca 2021 roku było prawie 8,8 mln (tj. o 15,8% więcej niż w 2011 r.).

Liczba mieszkań ogrzewanych indywidualnie (tj. niekorzystających z centralnego ogrzewania z sieci lub ogrzewania zbiorowego ze źródła ciepła zasilającego jeden budynek wielomieszkaniowy) wyniosła natomiast ponad 8,1 mln, w tym przy wykorzystaniu centralnego ogrzewania rozprowadzanego indywidualnie prawie 5,9 mln. W przypadku mieszkań ogrzewanych indywidualnie najczęściej wykorzystywanym paliwem do ogrzewania był węgiel kamienny, gaz ziemny i drewno, najrzadziej natomiast bioolej, biogaz i biomasa pochodząca z produkcji rolnej.

Najlepiej wyposażone w wodociąg były mieszkania zlokalizowane w województwach: śląskim (98,7%), opolskim (98,2%) i warmińsko-mazurskim (98,0%), a w ustęp w województwach: śląskim i opolskim (po 97,6%) oraz lubuskim (96,3%).

Najniższy odsetek mieszkań wyposażonych w wodociąg odnotowano natomiast w województwach: świętokrzyskim (95,8%), łódzkim (96,3%) i lubelskim (96,4%), a w ustęp w województwach: lubelskim (91,7%), świętokrzyskim (91,9%) i podlaskim (92,6%).

Do sieci gazowej podłączonych było natomiast ponad 2,7 mln budynków (tj. o 30,6% więcej niż w 2011 r.), a ich udział wyniósł 40,3% ogólnej liczby budynków z mieszkaniami.

WYG

Źródło, grafika: GUS