W Suwałkach za kilogram ziemniaków płaci się od 0,90 do 1,30 złotego za kilogram. I taniej już nie będzie. Niektórzy analitycy przewidują, że na wiosnę będzie płacić za kilo aż 3 złote.
Na krajowych targowiskach za tonę ziemniaków można średnio otrzymać 110,30 zł/dt, (czyli 100 kg), co oznacza niemal 113,9% wzrost cen wobec roku poprzedniego. Najwyższą stawkę zaobserwowano w województwie opolskim, gdzie decytona ziemniaków kosztuje 134 zł. Natomiast najmniej za to warzywo, bo zaledwie 76,50 zł/dt można było uzyskać w tym tygodniu województwie świętokrzyskim.
Ziemniaki, niestety, będą drożeć. Niektórzy analitycy przewidują, że wiosną zapłacimy po 3 złote za kilo. Kto zatem ma piwnicę, powinien zaopatrzyć się w nie teraz.
Wszystkiemu winny nieurodzaj oraz zmniejszający się co roku areał przeznaczany w Polsce pod uprawę ziemniaków. Szacuje się, że tegoroczne zbiory ziemniaków wyniosły 5,7 mln ton wobec 9 mln ton w ub.r. Ten poziom produkcji może nie pokryć zapotrzebowania, ceny ziemniaków będą rosły - uważa ekspert Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Wiesław Dzwonkowski. Według wstępnych szacunków GUS powierzchnia uprawy ziemniaków w 2013 r. wyniosła ok. 270 tys. ha, wobec 373 tys. ha w roku poprzednim. Pogoda w okresie wegetacji była niekorzystna. W konsekwencji plony są niskie i wynoszą 214 dt/ha, wobec 242 dt/ha w roku ubiegłym i 188 dt/ha średnio w latach 2006-2010 - czytamy w comiesięcznym raporcie Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Spożycie ziemniaków nieprzetworzonych w Polsce należy zaś do najwyższych w Europie. W sezonie 2012/2013 wynosiło ono 95 kg na osobę i było o 2 proc. niższe niż sezon wcześniej. Ponadto zjadamy ok. 16 kg ziemniaków w postaci m.in. frytek i chipsów.
Unia Europejska
W krajach UE-5 (Niemcy, Belga, Francja, Holandia i Wielka Brytania) produkcja będzie o ponad 5 proc. niższa w porównaniu ze średnią z ostatnich pięciu lat. Oznacza to, że w tym sezonie na europejskim rynku popyt na ziemniaki będzie wysoki, co sprawi, że będą drogie. Silny spadek plonowania nastąpił w państwach będących liderami na rynku pod względem produkcji jak w Niemczech, Polsce i Holandii, które w 2012 roku razem odpowiadały za blisko połowę zebranych ziemniaków w UE-27 (Dane FAOStat). Obniżki plonów w tych krajach mają wynieść odpowiednio 6,9%, 7,1% i 3,2%, co przełoży się na zmniejszenie zbiorów tych warzyw ogółem. NEPG (North-Western European Potato Growers) pod koniec września 2013 roku oceniało, że w Niemczech spadek produkcji sięgnąć może 14%, a w Holandii 3,5%. Poza tym zniżkę w obrębie zbiorów ziemniaków w przeliczeniu na 1 ha uprawy w 2013 roku odnotują takie państwa jak Portugalia, Włochy, czy też Litwa.
Jak wynika z danych Potato Council, ceny ziemniaków na rynkach zachodnioeuropejskich w 2013 roku wykazywały odwrotną tendencję i zmalały w odniesieniu do tych w roku poprzednim. W Wielkiej Brytanii ceny w połowie października wynosiły 134 funty za tonę, czyli o ok. 30% mniej niż przed rokiem. Natomiast w Niemczech w analogicznym okresie zanotowano niemal 10% spadki, we Francji blisko 25%.
Rosja
Ziemniak stał się jednym z najbardziej deficytowych towarów w Rosji. W październiku 2013 nastąpił wzrost ceny o 30% w ciągu miesiąca. Urząd ds. Konkurencji nie widzi tej zmowy producentów i dostawców. Problem w nieurodzaju. Według Związku Potato ceny hurtowe w październiku 2013 roku wzrosły aż do 12,9 rubli za kilogram, czyli dwa razy więcej niż w analogicznym okresie w 2012 roku., zaś na początku listopada poszybowały powyżej 22 rubli (za rubla płaci się ok.11 groszy).
Rosja importuje corocznie z zagranicy 400-600 tysięcy ton ziemniaków rocznie. Wyjątkiem był 2010-2011 sezon, kiedy import ziemniaków wzrósł do 1,2 mln ton z powodu nieurodzaju spowodowanego suszą w Rosji. Rosja produkuje 29.000.000 ton ziemniaków rocznie.
Mimo nieurodzaju Ministerstwo Rolnictwa nie zamierza rezygnować zakazu przywozu ziemniaków do Rosji z Unii Europejskiej, aby zastopować wzrost cen. Zakaz przywozu ziemniaków do Rosji z Unii Europejskiej został wprowadzony wiosną 2013. Powodem embarga były powtarzające się wykrywanie patogenów w europejskich ziemniakach, czyli niebezpiecznych chorób. Zakaz importu ziemniaków na niektórych obszarach Egiptu i Pakistanu został wprowadzony z tych samych powodów. Import ziemniaków z takich krajów, jak w USA i Kanada jest zaś niepraktyczny ze względów logistycznych.
Ministerstwo Rolnictwa przygotowuje jednak wniosek do Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego dotyczący zniesienia ceł importowych na ziemniaki i warzywa. Robi się to w celu ustabilizowania sytuacji cenowej na rynku produktu.
Litwa
Podczas wykopów rolnikom płacono na Litwie średnio po 65 centów litewskich za kilogram, podczas gdy wiosną cena dochodziła do 95 centów. W dużych centrach handlowych kilo ziemniaków kosztuje obecnie od.95 centów do 1,30 lita (lit jest o ok.25 proc, droższy od złotego), czyli aż o 35,4 proc drożej niż przed rokiem.
Jan Wyganowski
