Litwa, podobnie jak Polska, stawia ostatnio na poprawę stanu dróg lokalnych. Do 2024 r. prawie wszystkie drogi szutrowe we wsiach liczących co najmniej 10 osób zostaną utwardzone
- Wspólnie z Zarządem Dróg oceniliśmy całą sieć dróg szutrowych przechodzących przez wsie i osiedla, zidentyfikowaliśmy te, które kwalifikują się do położenia asfaltu. Mamy plan, aby do 2024 roku wyasfaltować 500 km dróg - powiedział wiceminister Ministerstwo Transportu i Komunikacji Republiki Litewskiej J. Skačkauskas na posiedzeniu sejmowej Komisji Gospodarki podczas dyskusji nad budżetem państwa na 2022 r.
Zgodnie z tegorocznym planem ma zostać wyasfaltowanych 230 km dróg szutrowych, a do września pokryto asfaltem już 176 km.
W styczniu 2021 r. na Litwie było około 5756 km dróg szutrowych o znaczeniu państwowym. Gminy opiekują się szutrowymi drogami o znaczeniu lokalnym. Obecnie aż 38 proc. wszystkich dróg krajowych nie spełniają wskaźnika stanu nawierzchni.
Łączna długość litewskich dróg sięga 85,5 tys. km. Litwa zajmuje drugie miejsce w Unii Europejskiej pod względem całkowitej długości dróg przypadającej na jednego mieszkańca.
Minister transportu Marius Skuodis poinformował, że do 2024 roku prawie wszystkie drogi szutrowe we wsiach liczących co najmniej 10 osób zostaną utwardzone.
Zgodnie z zapowiedzią polskiego ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka, także drogi pogranicza polsko - litewskiego mają zostać zmodernizowane do 2024 roku. Po polskiej stronie dofinansowanie tych inwestycji z Rządowego Fundusz Rozwoju Dróg wyniesie 80 proc. kosztów budowy.
Zdaniem polskiego ministra infrastruktury, należy jak najszybciej przeprowadzić wszystkie prace dokumentacyjne, m.in. takie, jak decyzja co do oddziaływania na środowisko.
Trzyletnie programy zamiast jednorocznych, bez „ podłoża” politycznego
Aby poprawić stan litewskich dróg i zapewnić jak najefektywniejsze wykorzystanie środków drogowych, Ministerstwo Transportu i Komunikacji proponuje zastosowanie od przyszłego roku nowego systemu finansowania, opartego na bardziej przejrzystych kryteriach i długoterminowym planowaniu finansowania dróg. Przewiduje to reorganizacja systemu zarządzania funduszami Programu Utrzymania i Rozwoju Dróg (PROW), która została już zatwierdzona przez rząd.
- Wsłuchując się w ich potrzeby i problemy samorządów, proponujemy prostszy i bardziej przejrzysty system finansowania infrastruktury drogowej, który bez wyjątku ułatwi planowanie i efektywniejsze wykorzystanie środków na infrastrukturę drogową, uniknięcie upolitycznienia decyzji i maksymalizację dofinansowania dla dróg lokalnych. Głównym celem jest przejrzystość finansowania - wyjaśnia minister transportu Marius Skuodis.
Po raz pierwszy podział środków z litewskiego PROW będzie planowany na okres trzech lat zamiast jednego, Rząd co roku będzie zatwierdzał trzyletnie finansowanie programu na wniosek Ministerstwa Transportu i Łączności. Ułatwi to planowanie projektów infrastruktury drogowej i zmniejszy ryzyko nieefektywnego wykorzystania środków PROW.
Wraz z restrukturyzacją finansowania PROW ustawa budżetowa nie będzie już przewidywać celowego finansowania poszczególnych projektów, a także zrezygnuje się z dotychczasowej rezerwy środków PROW, której dystrybucja była krytykowana za decyzje mające podłoże polityczne.
System finansowania programu zostaje uproszczony - proponuje się rozdysponować wszystkie jego środki zgodnie z proporcjami ustalonymi w ustawie o finansowaniu PROW: 67% środków programu na szutrowe drogi państwowe, a 33% na drogi lokalne, z tego 9% dofinansowania dróg lokalnych proponuje się przydzielić na drogi lokalne o znaczeniu państwowym, np. łączące litewskie drogi polskimi.
Gminna autonomia
Gminy uzyskają większą autonomię w korzystaniu ze środków PROW, realizując zalecenia Krajowej Izby Kontroli, będą zobowiązane do wykorzystywania środków zgodnie z jasną procedurą opartą na przejrzystych kryteriach, tak, aby zarządcy infrastruktury i opinia publiczna miała jasną informację o uzasadnieniu i motywach decyzji inwestycyjnych. Obecnie w niektórych gminach nie istnieje procedura podziału i wykorzystania środków na drogi lokalne w oparciu o takie kryteria. Nowy system finansowania zakłada, że gminy będą musiały zatwierdzić procedurę podziału i wykorzystania otrzymanego koszyka środków PROW, tworzyć kolejki priorytetowe i ogłaszane publicznie, na podstawie których projekty będą realizowane.
Na Litwie już przystąpiono do realizacji niektórych projektów.
Z planu działań na rzecz pobudzenia gospodarki i ograniczenia skutków rozprzestrzeniania się koronawirusa na remont dróg lokalnych w obszarach przygranicznych przeznaczono już w 2020 roku 6,3 mln euro, w tym 1,3 mln euro na drogi gminy Kalwarii w pobliżu granicy państwowej z Polską. Środki te zostały przeznaczone na remonty dróg prowadzących do terenów tworzenia miejsc pracy, terenów wypoczynkowych i rekreacyjnych na pograniczu. W miejscowościach tego pograniczna powstają drogi asfaltowe, nowe ścieżki rowerowe i piesze. Część przygranicznych miejscowości uzyska obwodnice.
W tym roku realizowanych jest szereg inwestycji na pograniczu litewsko - polskim w rejonie Łoździeje. Planowane jest zakończenie asfaltowania dróg o znaczeniu krajowym Lazdijai - Naujoji Kirsna - Šeštokai (3,19 km), Noragėliai - Krikštonys (3,24 km).
Latem ukończono modernizacje drogi o znaczeniu lokalnym, przechodzącą przez wieś Barčiai w starostwie Święteżeris, która ma niespełna km długości. Jest również odnowiona 3, 5-kilometrowa droga Seirijočiai-Onciškiai.
Mieszkańcy starostwa Būdvietis i turyści jeszcze w tym roku będą cieszyć się nowo utwardzoną drogą. Droga wiedzie przez cmentarz wsi Būdvietis, do obiektu intensywnie odwiedzanego przez turystów - muzeum kamienia " Jaćwieskie Podwórko". Będzie nie tylko asfalt, nasyp drogowy, rowy, bocznice, krawężniki i znaki drogowe, ale także parking, co jest ważne dla turystów.
WYG
Źródła i fot: Ministerstwo Transportu i Komunikacji Republiki Litewskiej; samorząd rejonu Łoździeje
